Dështimi i mbrojtjes ajrore të Iranit trondit Rusinë

Fushata ajrore me ritëm të lartë e Izraelit kundër Iranit po shkakton shqetësim midis analistëve të mbrojtjes dhe qarqeve ushtarake ruse, ndërsa dalin paralele midis dobësive të ekspozuara të sistemeve të mbrojtjes ajrore të Teheranit dhe historisë problematike të vetë Moskës në Ukrainë.

Pas sulmeve izraelite që depërtuan thellë në territorin iranian dhe shkatërruan asetet kryesore të mbrojtjes ajrore me rezistencë minimale, vëzhguesit ushtarakë rusë kanë filluar të vënë hapur në pikëpyetje besueshmërinë e sistemeve të tyre.

Sipas forumeve ushtarake në gjuhën ruse dhe komenteve jozyrtare të shpërndara në kanalet pro-Kremlinit, operacioni izraelit ka amplifikuar dyshimet ekzistuese në lidhje me aftësinë e Rusisë për t’i bërë ballë një sulmi të koordinuar nga një kundërshtar teknologjikisht i përparuar siç është NATO. Siç e tha një komentator, “Të gjithë këtu e kuptojnë se kjo është pikërisht ajo që do t’i ndodhte Rusisë nëse ndonjë vend i NATO-s do të vendoste të vepronte”.

Ndërsa Ukraina është mbështetur në sisteme me kosto efektive, të tilla si lëshuesit HIMARS, dronët e modifikuar dhe raketat anti-rrezatuese AGM-88 HARM të gjeneratës së vjetër, për të degraduar mbrojtjen ruse, sulmet e Izraelit kundër Iranit kanë përfshirë raketa lundrimi të përparuara në shkallë të gjerë dhe strategji sulmi ajror shumështresor. Pavarësisht këtyre ndryshimeve në shkallë dhe sofistikim, rezultatet kanë ekspozuar dobësi të ngjashme në arkitekturën e mbrojtjes ajrore ruse dhe iraniane – shumica e të cilave janë të rrënjosura në parimet e përbashkëta të projektimit dhe platformat e trashëguara.

Analistët e mbrojtjes në Moskë thuhet se po pranojnë se sistemet iraniane – disa të modeluara ose të nxjerra drejtpërdrejt nga teknologjitë ruse – nuk ishin në gjendje të ofronin ndonjë rezistencë të qëndrueshme edhe gjatë ditës së dytë të sulmeve ajrore izraelite.

Një vlerësim i përsëritur që qarkullon në qarqet ruse të mbrojtjes thotë: “Mbrojtje ajrore absolutisht e pafuqishme, kur ajo që shohim në shënjestër është e tëra çfarë kemi.”

Shqetësimi rus po nxitet gjithashtu nga të dhëna të sakta. Sipas grupit të pavarur të monitorimit Oryx, Rusia ka humbur të paktën 335 sisteme të mbrojtjes ajrore që nga fillimi i pushtimit të plotë të Ukrainës në shkurt 2022. Këto humbje përfshijnë 18 lëshues S-400, një S-350, mbi 30 njësi Pantsir-S1 dhe gati 60 sisteme Tor. Shifrat janë nxjerrë nga humbjet e konfirmuara vizualisht në fushën e betejës dhe konsiderohen një vlerësim konservator.

Ndërsa Rusia vazhdimisht ka lavdëruar efektivitetin e sistemeve si S-400 në pengimin e avionëve dhe raketave perëndimore, përvoja luftarake në Ukrainë ka treguar të kundërtën. Efektiviteti i vazhdueshëm i sulmeve ukrainase HIMARS dhe sulmeve me dronë – disa të kryera me platforma relativisht me kosto të ulët – ka çuar në rritje të skepticizmit në lidhje me pretendimin e Rusisë për të vendosur një rrjet të mbrojtjes ajrore plotësisht të shtresuar dhe elastik.

Tani, me mbrojtjen e Iranit të mbështetur nga Rusia që po dështon përballë një fushate izraelite, establishmenti ushtarak i Moskës po detyrohet të rivlerësojë si doktrinën ashtu edhe aftësitë e saj. Frika, e shprehur gjithnjë e më hapur, është se në rast të një operacioni të udhëhequr nga NATO, asetet strategjike raketore dhe infrastruktura me vlerë të lartë e Rusisë mund të shënjestrohen dhe shkatërrohen brenda pak orësh.

Fushata izraelite, ndonëse nuk është drejtuar kundër Rusisë, ka vepruar si një demonstrim i drejtpërdrejtë i asaj që mund të arrijë fuqia ajrore e përparuar dhe e koordinuar kundër mbrojtjes ajrore të vjetëruar ose të integruar dobët – shumë prej të cilave kanë prejardhje të drejtpërdrejtë me sistemet e vetë Rusisë.

Ndërsa lufta ajrore mbi Iranin hyn në fazën e saj të ardhshme, pasojat po ndihen shumë përtej Lindjes së Mesme. Për Moskën, mesazhi është i qartë: nëse mbrojtja e Teheranit dështon kaq shpejt, dobësi të ngjashme mund të ekzistojnë shumë më afër vendit.