Shtatëmbëdhjetë vjet pasi që Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) fitoi zgjedhjet e saj të para, në qarqet përbrenda partisë kanë filluar të shfaqen shenja lodhjeje gjërsa anëtarët e saj po braktisin lëvizjen që ka mbizotëruar në politikën turke për gati dy dekada.
Në muajt e fundit, pretendimet për zvogëlimin e numrave të partive sugjerojnë rritjen e zhgënjimit midis mbështetësve të tij konservatorë.
Këtë javë gazeta opozitare Arti Gercek citoi shifra nga Gjykata Supreme për të treguar se afro 58,000 anëtarë kishin braktisur AKP-në në dy muajt e fundit.
Që nga gushti 2016, një muaj pas një grusht shteti të dështuar që çoi në një goditje të përhapur, më shumë se 902,000 mbështetës të AKP dhanë dorëheqjen e anëtarësimit të partisë së tyre, thoshte gazeta.
Presidenti Rexhep Tajip Erdogan, i cili udhëheq AKP-në, tha në shtator se numri i partive kishte rënë me 290,000 dhe pretendoi se rënia ishte kryesisht për shkak të vdekjeve.
Pavarësisht humbjeve të tilla, partia ka ende një anëtarësi prej 9.8 milion – shifra që lehtë tejkalojnë shumicën e partive kryesore politike në Evropë, si dhe rivalët e brendshëm.
Partia po kërcënohet gjithashtu nga dorëheqjet e nivelit të lartë, veçanërisht ajo e ish kryeministri Ahmet Davutoglu dhe Ali Babacan, një ish-kryeministër i cili mbikëqyri sukseset ekonomike të qeverive të mëparshme të AKP. Të dy po planifikojnë të krijojnë parti të reja të qendrës së djathtë për të sfiduar AKP-në në muajt e ardhshëm.
Në një intervistë me transmetuesin Haberturk të martën në mbrëmje, z.Babacan, një nga anëtarët themelues të AKP-së i cili u largua në korrik, paralajmëroi për rreziqet e “sundimit të një njeriu” dhe tha se Turqia “kishte hyrë në një tunel të errët ku problemet janë vetëm duke u rritur dita-ditës ”.
Sipas një sistemi presidencial të prezantuar vitin e kaluar që deputetët anashkaluan, pushteti është përqendruar në duart e Z. Erdogan pasi vendi ka marrë një rrugë gjithnjë e më autoritare.
“Ka pasur parime dhe vlera të rëndësishme gjatë themelimit të AK Partisë, por ka pasur një largim të rëndësishëm nga këto parime,” tha z.Babacan.
Tri vitet e kaluara përfshijnë jo vetëm spastrimet pas grushtit të shtetit, por edhe një krizë gjatë së cilës ekonomia ka rënë në recesion ndërsa lira u ul në vlera dhe inflacioni dhe papunësia u rritën.
Në zgjedhjet lokale këtë vit, AKP humbi kontrollin mbi qytetet më të mëdha të Turqisë, përfshirë Ankaranë dhe Stambollin, të cilat më parë ishin një burim kryesor i patronazhit për partinë.
Një sondazh nga Ada Research lëshuar dje tregoi mbështetje të publikut për Z. Babaçan dhe Davutoglu me rreth 9 përqind, një shifër e rëndësishme duke pasur parasysh që AKP vitet e fundit është dashur të mbështetet në një aleancë elektorale me Partinë Nacionaliste të Veprimit.
Ahmet Evin, një shkencëtar politik në Universitetin Sabanci të Stambollit, tha se tensionet në AKP burojnë nga kalimi në sistemin presidencial.
“Problemi kryesor është se, për rrjedhën konservatore, partia po devijon nga ajo që ata e konsiderojnë demokraci,” tha ai.
“Ky është një lloj zhgënjimi brenda udhëheqjes së partisë. Ky zhgënjim po rritet, sepse ata kishin një shumicë të rehatshme në një sistem parlamentar, ku ata mund të arrinin një marrëveshje midis krahut të djathtë dhe pjesëve islamike të partisë. Tani ka një ndjenjë që vullneti kombëtar nuk respektohet më nga partia. ”
Fraksionizmi në krye të qeverisë është përqendruar kryesisht në dhëndrin e zotit Erdogan, Ministrin e Financave Berak Albayrak dhe Ministrin e Brendshëm Suleyman Soylu. Rivaliteti është bërë një sekret i hapur, me gazetat që raportojnë ministrat duke urdhëruar përgjimet e telefonit dhe rrjedhjet e mediave kundër njëri-tjetrit.
Edhe pse Turqia nuk do të zhvillojë zgjedhje tjera deri në vitin 2023, kohët e fundit ka pasur sugjerime që votimi të thirret më herët.
Gazeta e majtë BirGun raportoi të mërkurën në lidhje me mundësinë e zgjedhjeve në prill 2021 pasi zoti Erdogan kërkon kohë për të rivendosur ekonominë dhe të anulojë ndikimin e partive të reja të formuara nga z. Babacan dhe Davutoglu.
Kjo e fundit është veçanërisht e rëndësishme në sistemin presidencial, që do të thotë që Erdogan duhet të fitojë më shumë se 50 përqind të votave.
