Duke e regjistruar veten duke kënduar, duke treguar vetëm një pjesë të vogël të fytyrës së tyre para kamerës: dhjetëra gra afgane po i bashkohen një lëvizjeje proteste në internet kundër ligjit të ri që ndalon gratë të dëgjohen në publik.
Qeveria talebane njoftoi javën e kaluar se një ligj “për të promovuar virtytin dhe për të parandaluar imoralitetin” bazuar në sheriatin, ligjin islam, u zbatua në fund të korrikut. 35 nenet e tij përcaktojnë detyrimet dhe ndalesat, kryesisht të lidhura me veshjen, që kanë të bëjnë kryesisht me gratë. Ndër të tjera, ato nuk lejohen të këndojnë apo recitojnë poezi në publik.
Si përgjigje, shumë gra afgane brenda dhe jashtë vendit postuan video të tyre duke kënduar në faqet e rrjeteve sociale, me mbishkrime të tilla si “Zëri im nuk është i ndaluar” dhe “Jo talebanëve”.
Në një nga këto video, të xhiruara në Afganistan, këndon një grua e veshur me të zeza nga koka te këmbët dhe me një vello të gjatë që mbulon fytyrën. “Më heshtët për vitet në vijim. Më burgosët në shtëpinë time vetëm për krimin e të qenit grua”, dëgjohet të thotë ajo. “Zëri i gruas është zëri i drejtësisë”
Zala Zazai , një ish-oficere policie e cila tani jeton në Poloni, ndau një video në të cilën këndon një këngë të Ariana Sajid, një artiste e njohur afgane, për rezistencën e grave në vendin e saj. Ndalimet e vendosura ndaj grave janë “të papranueshme”, tha ajo për AFP. “Gratë afgane më në fund e kanë kuptuar se gjysmëracat nuk mund të mohojnë më të drejtat tona njerëzore në emër të fesë dhe kulturës. Dhe zërat tanë që pretendojnë të drejtat tona nuk do të heshtin kurrë”, shtoi ajo.
Aktivistët postuan video të tjera të tyre duke ngritur grushtet ose duke grisur fotografi të liderit suprem të talebanëve, Emir Habitullah Akhundzada, i cili sundon me dekret nga bastioni i tij i Kandaharit.
“Zëri i gruas është zëri i drejtësisë”, thërrasin një grup grash në një video tjetër.
Në platformën X, Taiba Sulaimani këndon, duke rregulluar mbulesën e saj para një pasqyre: “Zëri i gruas është identiteti i saj, jo diçka që duhet të fshihet”. Një grua duhet të “mbulojë trupin dhe zërin e saj” kur del nga shtëpia, thuhet në ligjin e ri që zërat e grave nuk duhet të dëgjohen jashtë mureve të shtëpive të tyre.
“Kur një grua e rritur duhet të largohet nga shtëpia, ajo duhet të mbulojë fytyrën, trupin dhe zërin e saj”, thuhet në tekst, duke përdorur termin sheriatik “aura”, që i referohet pjesëve të trupit të njeriut që duhet të mbulohen.
Zëdhënësi i qeverisë talebane, Zabihullah Mujahid, argumentoi se ata që kritikonin ligjin po tregonin “arrogancë” dhe injorancë të sheriatit.
Të martën, OKB bëri thirrje që ligji të tërhiqej, duke e quajtur atë “absolutisht të papranueshëm”. Ravina Samdasani, zëdhënësja e Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, tha se ligji “përforcon një politikë që fshin plotësisht praninë e grave nga sfera publike, i mbyll zërat e tyre dhe i privon nga autonomia e tyre, duke u përpjekur t’i bëjë ato hije pa fytyrë dhe zë”. Grupet e të drejtave të njeriut kanë ngritur shqetësime rreth ligjit, disa dispozita të të cilit tashmë po zbatoheshin, jozyrtarisht, pasi talibanët morën pushtetin në gusht 2021. Talebanët siguruan të hënën se ligji do të zbatohej “me moderim”.
Gratë ishin të parat që vuajtën ndalesat e vendosura nga qeveria e re, pasi aksesi i tyre në arsim, hapësira publike dhe profesione të caktuara ishte i kufizuar. OKB-ja e quajti këtë situatë “aparteid racor”.
Afganët nuk kanë të drejtë të shikojnë personat e seksit të kundërt, përveç nëse janë të afërm të ngushtë. Taksistët nuk lejohen të transportojnë gratë që udhëtojnë pa “mahram”, “kujdestarin” e tyre, pra një të afërm mashkull.
