Kolonel Dritan Demiraj i cili ka udhëhequr disa misione të forcave shqiptare në Afganistan i tha gazetarit të Top Channel, Muhamed Veliu se “Përkthyesit afganë kanë qenë pjesë shumë e rëndësishme e misioneve tona. Pa mbështetjen e tyre”, thotë ai “do te ishte e pamundur realizimi me sukses i misioneve tona”.
“Puna e tyre konsistonte jo vetëm në përkthimin e takimeve me liderët e Shuras të fshatrave që takonim 2-3 herë në javë, por edhe në grumbullimin e inteligjencës kur kalonim netët pas misioneve në stacionet e policisë dhe shkëmbenim me orë biseda me përfaqësuesit e policisë dhe ushtrisë kombëtare afgane. Nëpërmjet bisedave, pyetjeve dhe projekteve të ndryshme në terren, drejtuesit e misioneve merrnin një pjesë të informacioneve të cilat më pas analizoheshin dhe bëheshin pjesë integrale e procesit të planëzimit para daljes në detyrë. Përkthyesit ishin njëkohësisht edhe këshilltarët më të mirë tanë. Ata na tregonin se çfarë duhet të përmirësonim në rast se dikush bënte ndonjë gabim që binte në kundërshtim me zakonet dhe traditat Pashtunëahli”, thotë Kolonel Demiraj.
“Përveç kësaj“, thotë Kolonel Demiraj, “përkthyesit në shumë raste kanë marrë edhe armët dhe kanë luftuar në krahun tonë, duke treguar jo vetëm besnikëri por edhe trimëri. Në shumë raste”, kujton Kolonel Demiraj, “informacionet që përkthyesit jepnin tek kontingjentet kishin të bënin me natyrën e rreziqeve dhe kërcënimeve direkt për jetën e efektivëve në mision si për shembull: Vendet ku ishin vendosur minat, planet e grupeve terroriste si Talebanët, Al-Qaeda në Afganistan ose Rrjeti Haqqani në raport me kohën dhe vendin e sulmit kundër patrullave tona”.
I pyetur nga Top Channel a duhet që edhe Shqipëria të ndjekë shembullin e SHBA dhe Britanisë së Madhe në marrjen e përkthyesve afganë, Kolonel Demiraj dha këtë përgjigje.
“Në gjykimin tim edhe Shqipëria duhet t’i marrë, t’i strehojë dhe konform të gjitha rregullave të Vettingut (megjithëse e ka të pamundur ta bëjë vetë) t’i strehojë. Ata kanë qenë një ndihmë e madhe për ne dhe aleatët dhe kjo është gjëja më minimale që ne kemi detyrimin ta bëjmë. Së pari për të treguar se edhe ne jemi mirënjohës për ndihmën që ata i kanë dhënë kontingjenteve tona, por nga ana tjetër edhe për të treguar se jemi anëtarë të besuar të Aleancës“, tha Demiraj.
Sipas Ministrisë së Mbrojtjes prej vitin 2002 kur në Afganistan shkoi misioni i parë shqiptarë atje kanë shërbyer mbi 3.000 ushtarakë shqiptarë.
Në 19 vite prezencë të forcave shqiptare në Afganistan kanë humbur jetën dy ushtarakë shqiptarë.
Në shkurt 2012 u ekzekutua nga forcat Talebane kapiten Feti Vogli.
Komando tjetër Alelsandër Peci mbeti i plagosur rëndë por falë dërgimit në një bazë në Gjermani ia doli të shpëtojë.
Ndërsa në Janar 2021 Xhevahir Iljazi u vetëvra si pasojë e një stresi e depresioni të rëndë.
