Të gjithë indikatorët janë se tensionet po krijiohen qëllimisht dhe se dikush dëshiron dhe beson se mund të përfitojë prej tyre, thotë sociologu malazez për të përditshmen malazeze “Vijesti”.
Kjo pasi kohëve të fundit u vendosën një numër i madh flamujsh kombëtar nëpër ndërtesa fetare në Mal të Zi, e veçanërisht në Manastirin e Cetinjes.
Ngjarjet e fundit rreth manastirit të Cetinjes janë rezultat i mungesës së dialogut serioz dhe përpjekjes për të shfrytëzuar ndjenjat kombëtare të qytetarëve malazezë, sipas bashkëbiseduesve të Vijestit, të cilët konsiderojnë edhe disa media përgjegjëse për ngritjen e tensioneve.
Një incident para manastirit të Cetinjes ka ndodhur të shtunën kur një person ka varur flamurin kombëtar malazez në gardhin e manastirit, dhe murgesha e ka hequr atë dhe e cila më pas dyshohet se e ka hedhur në tokë.
Kundër murgeshës policia ngriti kallëzim penal, ndërsa prokurori themelor i shtetit ka urdhëruar që ndaj saj të bëhet kallëzim penal për shkak të dyshimit se ka kryer veprën penale të cenimit të reputacionit të Malit të Zi.
Pas kësaj, rreth njëzet flamuj kombëtarë dhe neo-të-gjelbër u varën në gardhin e manastirit dhe më pas u bë një projeksion i flamurit në murin e manastirit.
Tensionet për shkak të çështjes së kishës u ngritën sërish pas miratimit dhe nënshkrimit të Marrëveshjes Themeltare mes Malit të Zi me Kishën Ortodokse Serbe (KOS), përmbajtja e së cilës ka lënë të pakënaqur shumicën në pushtet dhe opozitën.
Për këtë arsye deputetët e DPS-së, Socialdemokratëve, Partisë Socialdemokrate, Partisë Liberale dhe Bashkimit Demokratik të Shqiptarëve kanë dorëzuar një iniciativë për mosbesimin e Qeverisë, të cilën Kuvendi do ta shpallë më 19 gusht.
Çështjet kishtare kanë rënduar Malin e Zi që nga fundi i vitit 2019, kur u miratua versioni i parë i Ligjit për Lirinë e Fesë dhe atmosfera u “nxeh” disa herë – nga ndryshimet në ligj, kurorëzimi i Mitropolitëve Joaniki dhe Belvedere, për nënshkrimin e Marrëveshjes Themelore, për të cilën kontribuuan shumë edhe një sërë mediash.
Sociologu Andrija Gjukanoviç beson se një pjesë e mediave në muajt e fundit po ekzagjerojnë dhe po nxisin tensione.
“Është krejtësisht në rregull të paraqiten qëndrime kundër Marrëveshjes Themeltare dhe të ofrohen argumente kundër saj, por kjo mund dhe duhet të bëhet [në mënyrë] shumë më objektive dhe më e balancuar”.
“Gjithçka në një farë mënyre tregon se këto tensione janë prodhuar qëllimisht dhe se dikush dëshiron dhe mendon se do të përfitojë. Në afat të shkurtër ndoshta po, por në afat të gjatë jo”, ka thënë sociologu Gjukanoviç.
Kryeredaktori i portalit “Cetinjski list” Mladen Zadrima thekson se në Cetinje ka qenë një protestë paqësore, por tregon edhe lëshimin e disa kolegëve që kanë publikuar lajmin që, thotë ai, ka shqetësuar banorët e kryeqytetit.
“Thuhej se një grup militant ka ardhur në Cetinje dhe ka dashur t’i rrëzojë ata flamuj, gjë që shumë shpejt ka rezultuar e pasaktë”.
“Por është fat që cetinjasit kishin ishin mjaftueshëm të dëgjueshëm për të mos vepruar me nxitim, por prisnin që e gjithë kjo të hetohej dhe të vihej në të vërtetën”.
“Doli se nuk kishte asnjë lidhje me të vërtetën. Nëse ky do të ishte qëllimi i dikujt tani, do të ishte shumë i rrezikshëm. Besoj më shumë se ishte sensacionalizëm, pamaturi e dikujt që vendosi ta transmetonte. Por ajo pakujdesi mund të kishte sjellë pasoja të mëdha dhe të rënda”, tha Zadrima.
Ai beson se historia rreth flamujve është një rebelim plotësisht legjitim urban, civil kundër veprimeve të një murgeshe që hoqi flamurin, shkoi pas djalit që e vendosi dhe e hodhi.
“Unë e shoh si një protestë urbane kundër atij akti, që natyrisht është prodhim i të gjitha atyre çështjeve që kanë të bëjnë me Traktatin Themeltar, miratimin e Ligjit për Lirinë e Fesë, të gjitha këto të akumuluara”, tha Zadrma për Vijesti.
Koordinatori i Këshillit Ligjor të Mitropolitit të Malit të Zi dhe Littorales (MCP), kryeprifti Igor Balaban thotë se është një fushatë kundër kishës që është ndezur në mesin e publikut ditët e fundit, bazuar në “gënjeshtrën se murgesha ka përdhosur flamurin kombëtar”.
“Sipas dëshmive të dëshmitarëve okularë, ai që e vendosi flamurin, përkundër paralajmërimit të murgeshës që të mos e bënte, kërkoi nga disa persona që hynin në manastir t’i jepnin flamurit dhe ta puthnin atë. Duke pasur parasysh një sjellje të tillë të pahijshme dhe fakti që gardhi i manastirit nuk është vendi ku duhet të qëndrojë flamuri, murgesha e hoqi flamurin nga gardhi dhe ia ktheu pronarit, i cili çuditërisht nuk pranoi ta kthente”.
“Argumentimi i tij në bisedën me murgeshën ishte tërësisht i bazuar mbi thëniet e njohura të rreme ofenduese të një numri të vogël qytetarësh malazezë për historinë dhe rolin e kishës, të cilat në fakt përfaqësojnë një shembull flagrant të përhapjes së urrejtjes fetare dhe kombëtare, së bashku me kërcënimin e njohur se disa ‘ do të dëbojë dikë nga manastiri”, tha Balaban.
Gjukanoviç beson se ngjarjet rreth manastirit të Cetinjes janë rezultat i mungesës së dialogut serioz dhe ekskluzivitetit të dy palëve në konflikt.
