Shqipëria zbuloi të enjten një memorial të Holokaustit në kryeqytet për të nderuar të vdekurit dhe shqiptarët që mbronin hebrenjtë nga nazistët.
Memoriali i mermertë u vendos në një hyrje të Parkut të Liqenit Artificial të Tiranës, afër Sheshit Nënë Tereza. Mbishkrimi ishte shkruar në tre gjuhë – anglisht, hebraisht dhe shqip – dhe thuhej se “Shqiptarët, të krishterë dhe myslimanë rrezikuan jetën e tyre për të mbrojtur dhe shpëtuar hebrenjtë.”
Nazistët vranë 6 milionë njerëz, por Shqipëria ishte i vetmi vend ku asnjë hebre vdiq ose apo u dorëzuan. Shqiptarët mbrojtën disa qindra miqtë hebrenj të tyre dhe ndihmuan hebrenjtë e tjerë që ikën nga Gjermania dhe Austria, duke i ndihmuar ata të largoheshin jashtë vendit ose duke i fshehur në shtëpi.
“Ne jemi i vetmi vend me më shumë Hebrenj pas Luftës së Dytë Botërore, ku Hebrenjtë u kërkuan për mbrojtje dhe shpëtim,” tha kryeministri shqiptar Edi Rama.
Forcat gjermane naziste pushtuan Shqipërinë nga shtatori 1943 deri në nëntor 1944, kur ato u nxorën jashtë nga partizanët komunistë lokalë.
Ambasadorja amerikane, Yuri Kim, vlerësoi “besën” e shqiptarëve ose traditën e besimit për të shpëtuar hebrenjtë.
Një komunitet i vogël hebre që jetonte në Shqipëri u largua nga vendi ish-komunist drejt Izraelit menjëherë pas rënies së regjimit në 1991.
Ambasadori izraelit, Noah Gal Gendler, vlerësoi lart shembullin e Shqipërisë për mbrojtjen e komunitetit hebre gjatë luftës.
“Një shembull i shkëlqyeshëm nga një vend i vogël që nxjerr në pah vlerat e njerëzimit, sakrificën dhe dashurinë, vlera të cilat ende qëndrojnë si themelore në Shqipëri”, tha ai. “Do të ishte madhështore nëse më shumë kombe do ta mësonin këtë pjesë të Shqipërisë.”
