Ish-kryetari i Komitetit të Punëve të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Eliot Engel, në një artikull të publikuar në revistën amerikane “Foreign Policy”, ka dhënë një opinion të tij sa i përket qasjes së ShBA-ve në raport me Kosovën.
Ai pohon se mbështet politikën e administratës së presidentit amerikan, Joe Biden, brenda dhe jashtë vendit, por se shton se “kam shqetësime për trajtimin e mosmarrëveshjes së vazhdueshme ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nga Departamenti i Shtetit”.
Engel – një nga mbështetësit më të mëdhenj të Kosovës – ka kritika për Departamentin amerikan, për të cilin mendon se “është dukur më pak i gatshëm të mbështesë ushtrimin e sovranitetit të Kosovës në të gjithë territorin e saj”.
“Kur Kosova kërkoi të kishte kryetarë komunash të zgjedhur siç duhet, të cilët ishin shqiptarë etnikë për shkak se serbët etnikë bojkotuan votimin, të fillonin punën në zyrat e tyre në veri të Kosovës – një funksion themelor dhe normal i një qeverie demokratike – Sekretari Amerikan i Shtetit Antony Blinken ‘dënoi ashpër’ republikën e re dhe goditi me shuplakë vendin”.
Ndërsa pyet nëse Uashingtoni e ka dënuar presidentin serb, Aleksandër Vuçiç, për presionin ndaj serbëve të Kosovës që t’i bojkotojnë zgjedhjet e 23 prillit.
“Jo. A e dënoi ajo grupin e vogël të serbëve që sulmuan Forcën e NATO-s në Kosovë, duke plagosur 30 paqeruajtës? Mezi—dënoi dhunën, por nuk thirri sulmuesit. A e dënoi Serbinë për nxitjen e qytetarëve serbë etnikë të Veriut të Kosovës që të refuzojë në mënyrë agresive përdorimin e targave të vendit ku ata jetojnë? Jo. A i ka dënuar ajo veprimet e Serbisë kundër shqiptarëve etnikë në Serbinë jugore, të cilat, sipas Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, përbëjnë “spastrim etnik përmes mjeteve administrative”? Përsëri, mezi, nëse fare”.
Siç thotë ai, “me ngurrim kam arritur në përfundimin se në mosmarrëveshjen ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Uashingtoni ka qetësuar një bullizues gjysmë autokratik – Vuçiç-in – dhe është bërë vetë një bullizues, duke e shtyrë përreth dhe duke frikësuar Kosovën më të vogël, më të cenueshme. Është sjellje që është nën Shtetet e Bashkuara dhe është koha për të rivendosur qasjen”.
Engel ka kritika për mënyrën e funksionimit të shtetit serb, për të cilin pohon se çdo ditë është duke u larguar nga demokracia dhe Perëndimi, duke përmendur kështu edhe që e njëjta nuk ka vendosur sanksione ndaj Federatës Ruse, pas agresionit të kësaj të fundit në Ukrainë.
“Serbia është duke u larguar nga demokracia dhe Perëndimi që kur Partia Progresive Serbe (SNS) e Vuçiç-it erdhi në pushtet në Beograd më shumë se një dekadë më parë. Sipas Freedom House, një organizatë joqeveritare që gjurmon të drejtat e njeriut dhe liritë civile në mbarë botën, SNS në pushtet ‘ka gërryer vazhdimisht të drejtat politike dhe liritë civile, duke ushtruar presion mbi mediat e pavarura, opozitën politike dhe organizatat e shoqërisë civile’”.
“Për më tepër, Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së raportoi në vitin 2019 se ‘pas zgjedhjeve të Serbisë të vitit 2012, SNS ndërmori hapa për të rritur marrëdhëniet e saj ushtarake me Rusinë’. Që atëherë, lidhja Moskë-Beograd ka vazhduar. Në të vërtetë, Serbia ende nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë për pushtimin e Ukrainës – gjë që e ka bërë çdo vend tjetër në Evropë (përveç Bjellorusisë)”.
Duke pasur parasysh këtë, politikani amerikan pyet se pse Shtetet e Bashkuara “janë kaq të shpejta për të dënuar Kosovën dhe kaq kundërshtues për të thirrur Serbinë? Dhe si ta përfundojmë këtë spirale në rënie dhe t’i rikthejmë njëfarë kuptimi politikës së SHBA-së?”
“Unë besoj se në dritën e luftës në Ukrainë, dëshira e Uashingtonit për stabilitet në Ballkan ka tejkaluar mbështetjen e tij për demokracinë, sundimin e ligjit dhe kundër korrupsionit. Presidenti amerikan meriton një meritë të madhe për mënyrën se si administrata e tij po udhëheq Perëndimin në mbështetje të Ukrainës”.
Por dëshira e tij e zjarrtë, thekson Engel “për të ruajtur stabilitetin në Evropë ka shtrembëruar pikëpamjen e administratës së tij për konfliktin e gjatë midis Serbisë dhe Kosovës”.
“Uashingtoni tani po e qetëson Vuçiç-in në një përpjekje për të ulur tendencat e tij ndezëse”.
“Natyrisht, Shtetet e Bashkuara duan t’i shohin Serbinë dhe Kosovën t’i bashkohen institucioneve kyçe euro-atlantike, përfshirë Bashkimin Evropian dhe NATO-n, si shtete paqësore dhe demokratike”.
Në vlerësimin e tij, momentalisht administrata e Bidenit duhet të mbështesë Kosovën “pasi ajo forcon demokracinë e saj dhe konsolidon sovranitetin”.
“Në vend të kësaj, bllokimi i Prishtinës nga frika se Beogradi gjysmë-autokratik mund të ndezë flakët nacionaliste dhe t’i vërë flakën fuçisë së barutit që ka kultivuar në Veri të Kosovës”.
Sa i përket themelit të Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe, ai tregon se shumë diplomatë amerikanë e argumentojnë se themelimi i këtij mekanizmi nga ana e Kosovës do të zgjidhte problemin dhe të gjithë mund të ecnin përpara, ai mendon se Kosova duhet që ta bëjë një gjë të tillë, paçka se thotë se nuk do ta zgjidhte problemin thelbësor.
“Por Asociacioni nuk do ta zgjidhë problemin themelor – kundërshtimin agresiv të Serbisë për një Kosovë të pavarur – i cili forcohet vetëm kur Uashingtoni kënaq keqbërjet e Vuçiç-it. Në fund të fundit, nëse do të krijohet Asociacioni, të njëjtat parti do të kenë të njëjtat interesa dhe do të tërheqin të njëjtat leva për të arritur të njëjtat synime. Dhe Vuçiç do të vazhdojë të nxisë separatizmin dhe të nxisë dhunën”, beson ai.
Shtetet e Bashkuara, potencon Engel “duhet të mbështesin demokracinë, sundimin e ligjit dhe shtypin e lirë, si dhe të kundërshtojnë korrupsionin”.
“Ato veçori janë në rënie në Serbi, por janë në rritje në Kosovë. I bëj thirrje administratës së Biden-it të kthehet në bazat: Rifokusimi në vlerat e SHBA-së dhe ndalimi i ngacmimit të Kosovës. Dhe ajo duhet të ribalancojë politikën e saj në Ballkan për të mbështetur ata që i përqafojnë ato prioritete dhe të qëndrojnë përballë atyre që nuk i përqafojnë”.
