Administrata Kombëtare e Aeronautikës dhe Hapësirës e ShBA-së (NASA) ka nisur misione për ta eksploruar origjinën e universit dhe atmosferën e jashtme të diellit.
NASA njoftoi se observatori SPHEREx dhe konstelacioni satelitor PUNCH u ngritën në bordin e një rakete “Falcon 9” të kompanisë SpaceX nga Baza e Forcave Hapësinore Vandenberg në Kaliforni.
Pas vonesave të shumta që nga muaji shkurt për shkak të rishikimeve teknike dhe kushteve të motit, tani anija kozmike është vendosur të hartojë gjithë hapësirën qiellore katër herë gjatë dy viteve të ardhshme, duke mbledhur të dhëna për qindra miliona galaktika.
SPHEREx, shkurtimisht për Spectro (Fotometër për Historinë e Universit, Epoka e Reionizimit dhe Eksploruesi i Akullit), do të krijojë një hartë tre-dimensionale të qiellit, duke analizuar dritën nga qindra miliona galaktika.
Të dhënat mund të ofrojnë njohuri si universi evoluoi pas Big Bengut gati 14 miliardë vjet më parë.
Zyrtarët e NASA-s thonë se misioni do të masë shpërndarjen në shkallë të gjerë të galaktikave, duke i ndihmuar shkencëtarët të kuptojnë më mirë inflacionin kozmik, një periudhë e shkurtër e zgjerimit të shpejtë që i dha formë universit të hershëm.
SPHEREx gjithashtu do të kërkojë akull uji dhe molekula të tjera që janë kritike për jetën brenda Rrugës së Qumështit.
“Pyetjet ‘Si arritëm këtu?’ dhe ‘A jemi të vetëm?’ e kanë mahnitur njerëzimin për shekuj me radhë. Është e jashtëzakonshme”, tha James Fanson, menaxheri i projektit SPHEREx.
PUNCH është projektuar për të gjurmuar se si korona e diellit zgjerohet në erën diellore, një rrjedhë e vazhdueshme e grimcave të ngarkuara që ndikon në motin në hapësirë. Duke monitoruar këto ndërveprime, shkencëtarët shpresojnë të përmirësojnë parashikimet e stuhive diellore, të cilat mund të prishin satelitët dhe rrjetet e energjisë në tokë.
Craig DeForest, hetuesi kryesor i misionit në Institutin e Kërkimeve Jugperëndimore, tha se hapësira midis planetëve nuk është e zbrazët dhe ajo është e mbushur me erë diellore të trazuar.
“PUNCH do të na ndihmojë të kuptojmë se si formohen këto erëra dhe se si ato krijojnë motin hapësinor që ndikon tek ne këtu në tokë”, tha ai.
Të dyja misionet do të operojnë në orbitë të ulët të tokës, me projektin SPHEREx të menaxhuar nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s dhe projektin PUNCH të udhëhequr nga Instituti i Kërkimeve Jugperëndimore.
