Tova Moradi, një hebreje e lindur dhe rritur në Kabul dhe ku jetoi atje deri javën e kaluar, u largua nga Afganistani për në Shqipëri nga frika e sigurisë, së bashku me fëmijët dhe afërsisht 20 nipërit e saj, falë ndihmës së një organizate izraelite, aktivistëve dhe hebrenjve filantropistë, raporton AP.
Lajmi për arratisjen e saj u raportua nga Associated Press, e cila shkruan se ajo ndodhet në Golem, ku aktualisht jetojnë 2,000 refugjatë afganë. Ajo citohet të ketë thënë se e donte shumë vendin e saj por se duhej ta linte atë, pasi fëmijët e saj ishin në rrezik.
Agjencia AP kujton se kushëriri i largët i Tova Moradit, Zebulon Simentov, tha për vite me radhë se ai ishte hebreu i fundit në Afganistan, i vetmi i mbetur nga shekujt e komunitetit të vjetër. Ai ngarkoi gazetarët për intervista dhe u kujdes për të vetmen sinagogë të mbetur në Kabul dhe u largua në shtator, një muaj para kushërirës së tij, Moradit 83-vjeçare.
Ajo është një nga 10 fëmijët e një familjeje hebreje në Kabul. Kur ishte 16 vjeçe, ajo iku nga shtëpia dhe u martua me një musliman, por kurrë nuk u konvertua në Islam dhe respektoi traditën hebraike.
Në lagjen ku jetonte nuk ishte sekret që ishte hebreje dhe këtë e konfirmoi për AP vajza e saj Khorshid, e cila jeton në Kanada, duke thënë se ajo kurrë nuk e mohoi judaizmin.
Pavarësisht mosmarrëveshjeve të familjes së saj për vendimin e martesës me një musliman, Moradi mbajti një marrëdhënie me disa nga të afërmit e saj për vite me rradhë, pasi prindërit iu larguan nga Afganistani me vëllezërit e motrat e në vitet 1960 dhe 1980. Prindërit u varrosën në Jeruzalem dhe të mbijetuarit e asaj familjeje dhe pasardhësit e tyre jetojnë në Izrael.
Tova Moradi nuk ka folur me asnjë nga motrat e saj për gjysmë shekulli, në fakt deri këtë javë, kur i ka parë ato dhe fëmijët e tyre përmes video-telefonatës.
Gjatë periudhës së parë të sundimit taleban nga viti 1996 deri në pushtimin e SHBA në 2001, ajo jetoi një jetë të izoluar, si dhe thuhet se u fsheh nga rabini Isaac Levi, një nga hebrenjtë e paktë të mbetur në Afganistan.
E ndërkohë që Moradi po përgatitej për arratisjen së bashku me rabinin aty nga viti 2005, ai u sëmur dhe vdiq. Eshtrat e tij u transferuan në Izrael dhe u varros atje.
Pasi talebanët u kthyen në pushtet në gusht, Moradi dhe familja e saj kishin frikë sepse, pavarësisht premtimeve nga sundimtarët e rinj për të rivendosur paqen dhe sigurinë.
Një familje në Kanada iu drejtua një biznesmeni hebre në Toronto për ndihmë dhe drejtori i IsraAid, një organizatë që ndihmonte njerëzit në nevojë në mbarë botën dhe tani afganët të largoheshin nga vendi, u informua për rastin.
Diplomatët afganë jashtë vendit, zyra e presidentit izraelit dhe biznesmenë hebrenj kontribuan gjithashtu në arratisjen e Tova Moradit.
Ajo tani ndodhet në Shqipëri me gjashtë të afërm të saj, ndërsa pjesa më e madhe e familjes ka mbërritur në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Të gjithë shpresojnë të jenë në gjendje të shkojnë në Kanada për të jetuar me fëmijët e tyre.
