Media prestigjoze “New York Times”ka publikuar një artikull të gjatë ku flet për lidhjet e presidentit serb, Aleksandar Vuçiç me krimin. Fokusi ka qenë dëshmia e një prej bosëve më të mëdhenj të krimit, siç është Veljko Belivuk, një grup i frikshëm mafioz i akuzuar se masakronte kundërshtarët e tij duke i futur në një grirëse mishi.
E gjitha daton në një mbrëmjeje të së shtunës në fillim të marsit 2021, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, u shfaq në televizion drejtpërdrejt, i ulur në një tavolinë të gjatë prej druri dhe i rrethuar nga kryeministri dhe ministri i brendshëm i vendit. Vuçiç tha se kishte një njoftim të rëndësishëm për të bërë në lidhje me arrestimin e një bande të krimit, përgjegjës për vrasje të shumta. Ministri i Brendshëm paralajmëroi shikuesit që të largojnë fëmijët e tyre nga televizori. Një seri imazhesh u shfaqën në ekranin pas tij: një kokë e prerë, një trup pa kokë, një bust.
Ishte një prezantim tronditës, edhe në një vend si Serbia, ku shumë të rritur kanë kujtime të dhimbshme nga luftërat jugosllave të viteve 1990 dhe mizoritë e tyre. Mirëpo konferenca për shtyp ishte vetëm fillimi i një fushate zbulimesh të tmerrshme. Në javët pas arrestimit në shkurt, detaje të reja filluan të dalin në shtyp. Thuhej se banda i kishte joshur viktimat e saj në një “shtëpi tmerri” në një periferi të Beogradit, ku ata u torturuan, u copëtuan.
Pas konferencës për shtyp, Belivuk ofroi anën e tij të historisë në një seancë gjyqësore me dyer të mbyllura. Ai tha se banda e tij ishte organizuar “për nevojat dhe me urdhër të Aleksandar Vuçiçit”, sipas transkripteve të gjykatës. Ai përshkroi se disa nga punët e tij “të pista” qëndronte pas qeveria, si frikësimi i rivalëve politikë dhe ndalimi i tifozëve që të këndonin kundër Vuçiçit në ndeshjet e futbollit. Aso kohe Belivuk paralajmëroi se nëse Vuçiç vazhdon sulmet ndaj tij, do vijonte të fliste.
Shkrimi vijon më tej, ku thuhet se gjatë nëntë viteve në pushtet të Vuçiçit, huliganët serbë të futbollit – dhe bandat kriminale që mbivendosen me ta – janë përfshirë në politikën e paqëndrueshme etnike të rajonit dhe kanë ndihmuar në nxitjen e kryengritjeve serbe në vendet e tjera të Ballkanit. Disa prej tyre shprehin besnikëri ndaj Rusisë. Disa serbë i janë bashkuar grupit paraushtarak Wagner, i cili ka historinë e vet të punësimit të kriminelëve dhe ka postuar video rekrutimi në gjuhën serbe për luftën në Ukrainë. Ndonëse Vuçiç nuk ishte dakord me grupin, Serbia ndodhet mes Rusisë dhe Perëndimit. E gjithë kjo e vendos Vuçiçin në një pozitë me fuqi të jashtëzakonshme. Në një krizë, ai mund të vendosë nëse rajoni i Ballkanit do të vendoset drejt paqes apo do të kthehet në dhunë.
Nuk është rastësi se si Vuçiç ashtu edhe Belivuk filluan në grupet e tifozëve të futbollit. Ndoshta më shumë se kudo tjetër, stadiumet e futbollit në Serbi janë vende për pushtet në formën më të keqe, një grup rekrutimi për milicitë dhe kriminelët. Stadiumet ishin vendpushimi i nacionalizmit etnik që shkatërroi Jugosllavinë dhe ato emocione të dhunshme i dhanë formë Vuçiçit dhe bashkëkohësve të tij. Edhe sot, afrimi në një stadium në një natë loje mund të ndihet si të ecësh në një stuhi rrufeje. Në një ndeshje futbolli, angazhohen qindra policë. Tifozët ndonjëherë këndojnë sharje që kujtojnë ato të përdorura gjatë fushatave të spastrimit etnik të viteve 1990. Besnikëria e ekipit merr një intensitet pothuajse fetar. Shefi ekzekutiv i Yllit të Kuq të Beogradit, ekipi më i njohur në Serbi, “nuk është vetëm një ekip futbolli, ai është një ideologji, një filozofi dhe një simbol kombëtar. Ylli i Kuq është rojtari i identitetit serb dhe besimit ortodoks”.
Huliganët ishin ndër të parët që shkuan në luftë në fillim të viteve 1990 dhe ishin huliganët ata që siguruan “muskujt” e lëvizjes për të rrëzuar njeriun e fortë nacionalist Slobodan Millosheviç një dekadë më vonë. Që atëherë, politikanët serbë kanë frikë nga stadiumi dhe janë përpjekur të mbajnë huliganët në anën e tyre.
New York Times ka takuar një burrë që ishte rritur përkrah Vuçiçit në stadium dhe që ishte i gatshëm dhe i aftë të fliste për origjinën e tyre të përbashkët. Ai ishte një 46-vjeçar që ende i referohet vetes si huligan, megjithëse ka një grua dhe fëmijë dhe rrallëherë futet në zënka.
Duke u identifikuar si B., ai tha se stadiumi ishte një zonë e rrallë lirie dhe anonimiteti në shtetin komunist të Jugosllavisë të kontrolluar fort. Ishte gjithashtu një vend ku, nga fundi i viteve 1980, mund të shihje vendin duke u shpërbërë dita-ditës. Të rinjtë filluan të formojnë banda dhe të sillnin shkopinj bejsbolli në ndeshje, duke adhuruar anëtarët e bandave të rrugës në filmin amerikan të vitit 1979 “The Warriors”.
Ai tregon edhe për një episod, pas një ndeshjeje në vitin 1988. B., se si presidenti Vuçiç dhunoi shqiptarët pas një ndeshje.
“Pas një ndeshje në vitin 1988, thotë B., ai dhe grupi i tij dëgjuan për një përplasje mes serbëve dhe shqiptarëve etnikë. Ata u nisën për ‘gjueti’ ndaj shqiptarëve në Beograd pas ndeshjes, me shpresën se do thyenin disa dyqane dhe do t’u jepnin një mësim shqiptarëve. Ata përfunduan duke bërë një sherr masiv në rrugë. Presidenti Vuçiç ishte gjithashtu pjesë e këtij grupi,” tha B. “Dhe duhet t’ju them, nuk më pëlqen tani, por ai ishte trim, trim në luftë”,” shkruan gazeta.
Ai tregon se kjo nuk ka qenë hera e vetëm kur ai është përfshirë në dhunën në ndeshje futbolli.
Nëse stadiumi i futbollit formësoi karakterin e Vuçiçit, lufta ishte vendi ku ai mësoi politikën. Sapo kishte mbaruar shkollën juridike në vitin 1991, ai u bë nxënës pranë një politikani serb të ekstremit të djathtë të quajtur Vojisllav Sheshel. Ishte në të njëjtin vit kur Sllovenia dhe Kroacia shpallën pavarësinë e tyre, duke shkaktuar konflikte të përhershme dhe brutale që do ta copëtonin Jugosllavinë në shtete.
Vuçiç ishte një mbështetës entuziast i partisë së Sheshelit dhe ai shpejt u bë anëtari më i ri i Parlamentit të Serbisë. Në vitin 1995, disa ditë pas masakrës së gati 8,000 myslimanëve boshnjakë rreth Srebrenicës, Vuçiç mbajti një fjalim në të cilin deklaroi: “Nëse na bombardoni, nëse vrisni një serb, ne do të vrasim njëqind muslimanë”. Në dekadat që nga ajo kohë, Vuçiç nuk ka kërkuar kurrë falje plotësisht për krimet e kryera në emër të Serbisë apo për retorikën e tij. Ai i ka trajtuar si heronj disa kriminelë të dënuar lufte në lirimin e tyre nga burgjet jashtë vendit.
Në vitin 1998, Vuçiç u bë ministër i informacionit nën Millosheviçin, pozicioni i tij i parë i pushtetit real. Ai kryesoi një goditje historike ndaj shtypit, duke vendosur gjoba të mëdha për organizatat që kritikonin qeverinë. Ishte fillimi i një preokupimi me median që do të ndihmonte në përcaktimin e karrierës politike të Vuçiçit.
