Zyrtarët shtetërorë dhe pjesëmarrësit e fushatës shprehën zhgënjimin e tyre pasi negociatat në OKB mbi sistemet autonome të armëve, të njohura si “robotët vrasës”, u pezulluan përpara hapjes së temës së një marrëveshjeje ndërkombëtare për të rregulluar përdorimin e tyre, pas kundërshtimit nga shtetet prodhuese.
Ndryshe nga armët gjysmë autonome si dronët, armët plotësisht autonome nuk kanë një “çelës vrasësi” të operuar nga njerëzit dhe në vend të kësaj ia lënë vendimet për jetën dhe vdekjen sensorëve, softuerit dhe proceseve të robotëve.
Rregullimi i kësaj industrie ka marrë një urgjencë të re që kur një raport i panelit të OKB-së në mars tha se sulmi i parë me dron autonom mund të ketë ndodhur në Libi. Këtë javë, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres u kërkoi 125 nënshkruesve të Konventës për Armët e caktuara Konvencionale (CCW) të hartojnë një “plan ambicioz” për rregulla të reja.
Por të premten, Konferenca e Gjashtë e Rishikimit të CCW nuk caktoi negociata të mëtejshme për zhvillimin e përdorimit të Sistemit të Armëve Autonome Vdekjeprurëse ose LAWS.
Vendet që tashmë kanë investuar shumë në zhvillimin e këtyre sistemeve ndoqën një takim pesë-ditor në Gjenevë, duke bllokuar shumicën nga miratimi i hapave për të vendosur rregulla ligjërisht të detyrueshme për armët e kontrolluara nga robotët.
Burimet i thanë Reuters pas bisedimeve se Rusia, India dhe Shtetet e Bashkuara ishin ndër vendet që kundërshtuan marrëveshjen e re LAWS. SHBA theksoi përfitimet e LAWS, duke përfshirë saktësinë.
“Me ritmin aktual të përparimit, ritmi i zhvillimit teknologjik rrezikon të marrë përsipër mendimin tonë,” tha ambasadori zviceran i çarmatimit Felix Baumann, duke shprehur pakënaqësinë e tij me rezultatin e panelit ndërqeveritar të OKB-së gjatë tetë viteve të fundit.
Gjashtëdhjetë e tetë vende kanë bërë thirrje për krijimin e një instrumenti ligjor në OKB, ndërsa një numër OJQ-sh po luftojnë kundër përhapjes së parregulluar të armëve të tilla dhe po lobojnë për rregullore të reja.
Ministri i Jashtëm austriak Alexander Schallenberg dhe ministri i Zelandës së Re për Çarmatimin dhe Kontrollin e Armëve, Phil Twyford kanë bërë thirrje për zhvillimin e ligjeve të reja ndërkombëtare që rregullojnë armët autonome. Marrëveshjet e reja të koalicionit midis qeverisë norvegjeze dhe gjermane kanë premtuar se do të ndërmarrin veprime për këtë çështje.
Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq (KNKK) ishte ndër ata që shprehën zhgënjimin për rezultatin e negociatave.
“Kjo është një mundësi reale e humbur, jo ajo që ne mendojmë se është e nevojshme për të trajtuar rreziqet që vijnë nga armët autonome,” tha Neil Davison, këshilltar politikash në departamentin ligjor të KNKK-së, mbi rezultatin e një negocimi njëjavor.
Verity Coyle, një këshilltar i lartë në Amnesty International, tha se “CCW ka treguar edhe një herë paaftësinë e saj për të bërë përparim të rëndësishëm”.
Aktivistët tani besojnë se mund të nevojitet një proces i veçantë nga një seri e gjatë negociatash në OKB për të siguruar përparimin e ardhshëm mbi këtë çështje.
“Tani është koha që shtetet e përkushtuara të marrin drejtimin në një proces të jashtëm që mund të sjellë atë lloj përparimi që pamë më parë në rastin e minave tokësore dhe municioneve thërrmuese,” tha Coyle, duke shtuar se hapësira rregullatore po pakësohet.
Richard Moyes, koordinator i Stop Killer Robots, tha se qeveritë “duhet të tërheqin një vijë morale dhe ligjore për njerëzimin kundër vrasjes së njerëzve me robotë”.
“Një shumicë e qartë e shteteve e shohin nevojën për të siguruar kontroll të konsiderueshëm njerëzor mbi përdorimin e forcës. Është koha që ata të marrin drejtimin tani për të parandaluar pasojat katastrofike humanitare të robotëve vrasës, “tha Moyes.
