Bazilika e Cisternës e ndërtuar nga Justiniani i Madh, për kryeqytetin e pjesës lindore të Perandorisë Romake në Stambollin e ditëve moderne është rihapur pas pesë vitesh riparime, të cilat e kanë transformuar nga një vend-depozitimi ujërash në një strehë freskuese të tingullit dhe dritës nëntokësore.
E ndërtuar në vitin 542 pas Krishtit pranë xhamisë Haxhi Sofia, atëherë një katedrale, bazilika dikur ishte pjesë e një rrjeti prej më shumë se 100 cisternash të filluara nga romakët dhe të përfunduara nga bizantinët dhe osmanët për të furnizuar qytetin dhe pallatet e tij me ujë të rrjedhshëm .
I njohur në Turqi si “cisternat e varrosura nën tokë”,kolonat e saj të mbushura me ujë fituan famë në ekranin e madh kur u shfaqën në një skenë nga filmi i James Bond i vitit 1963 “From Russia With Love”.
Por qyteti duhej të mbyllte pjesërisht vendin për restaurim në vitin 2017 nga frika se bazilika mund të shkërmoqej nëse dridhja më e vogël e një tërmeti do të godiste Stambollin.
Ai është mbyllur plotësisht që nga pandemia e koronavirusit në vitin 2020, duke i lejuar punëtorët të forcojnë dhe pastrojnë pallatin e ujit 138 metra me 65 metra, tha Aysen Kaya, nënkryetar i departamentit të trashëgimisë komunale.
“Ne menduam se po vinim në xhaminë Blu, por ishim në radhë të gabuar dhe kjo ishte një surprizë totale, absolutisht e pabesueshme. Dua të them krejtësisht unik, nuk kam parë kurrë një vend si ky më parë, kurrë. Dhe do të jetojë me mua për një kohë të gjatë. Kam bërë një sërë fotografish dhe janë jashtëzakonisht të bukura dhe të mahnitshme. Nuk mund ta lavdëroj sa duhet.”
Rinovimi përfshin gjithashtu një urë këmbësore më të ulët mbi ujë, duke i sjellë turistët brenda gjysmë metri nga sipërfaqja e saj. Dhe me ndriçim të përmirësuar, dyshemeja tani është e dukshme për herë të parë. Cisterna e Bazilikës mund të ruante afro 80,000 litra (21,000 gallona) ujë, e cila zbriste ujësjellësit nga malet 19 kilometra në veri. Veprimtaria ndihmoi në mbrojtjen e bizantinëve nga thatësira e verës.
