Serbia pret të nënshkruajë një marrëveshje “të madhe” për avionët luftarakë francezë gjatë një vizite këtë javë të liderit francez, tha presidenti Aleksandar Vuçiq për AFP të mërkurën, në një marrëveshje që vlerësohet të jetë në vlerë prej miliarda dollarësh.
Vuçiq i bëri komentet përpara vizitës dyditore të Presidentit Emmanuel Macron në Serbi që nis sot (të enjten), dhe të dy ata pritet të nënshkruajnë një sërë marrëveshjesh dypalëshe.
“Dy krerët ka të ngjarë të diskutojnë gjithashtu marrëdhëniet e prishura të Serbisë me provincën e shkëputur Kosovën”, shkruan AFP, transmeton Gazeta Express.
Presidenti serb nuk ka specifikuar numrin e avionëve Rafale që do të blihen apo koston përfundimtare nëse nënshkruhet marrëveshja.
“Është një kontratë e madhe për këtë vend dhe nuk është një kontratë e vogël edhe për Francën”, tha Vuçiq gjatë një interviste për AFP.
Një burim në presidencën franceze tha se “diskutimet intensive” ishin në vazhdim.
“Shpresa jonë është që të arrijmë një marrëveshje gjatë vizitës së presidentit”, tha burimi.
Ministria e Mbrojtjes e Serbisë ka thënë më parë se vendi po kërkonte të blinte 12 avionë nga Parisi për të zëvendësuar avionët e tij luftarakë të vjetëruar.
Vitin e kaluar, Vuçiq la të kuptohet se Beogradi ishte gati të shpenzonte rreth tre miliardë euro për avionët luftarakë francezë.
“Shumica e avionëve tanë, të gjithë interceptorët tanë dhe të gjithë avionët tanë luftarakë vinin nga Rusia, dhe tani ne duhet të ndryshojmë veten, zakonet tona dhe gjithçka tjetër në mënyrë që të përgatisim ushtrinë tonë”, shtoi Vuçiq.
Kjo do të ishte e fundit në një varg marrëveshjesh armësh të lidhura me Europën, Kinën dhe Rusinë, ndërsa Beogradi rriti shpenzimet e tij ushtarake gjatë dekadës së fundit.
Protesta ndaj litiumit
Vizita e Macron vjen ndërsa Vuçiq vazhdon të mashtrojë me qëllimin e kërkuar prej kohësh për t’u bashkuar me Bashkimin Europian, ndërkohë që adreson shqetësimet e brendshme lidhur me një minierë të diskutueshme litiumi që po shihet si Vuçiq kërkon favore me BE-në.
Vuçiq po përballet me reagime të kundërta lidhur me një vendim për të ri-lëshuar licenca për gjigantin e minierave anglo-australiane Rio Tinto për të zhvilluar minierën, pasi gjykata e lartë e vendit përmbysi një vendim të mëparshëm për ndalimin e operacioneve.
Kritikët thonë se miniera kërcënon të ndotë një burim jetik uji, por Vuçiq mbeti i vendosur në mbështetjen e tij.
“Ne besojmë se kjo është me rëndësi të madhe për Serbinë dhe kjo është për të mirën e popullit serb”, i tha presidenti AFP.
Dhjetëra mijëra kanë dalë në rrugë për të protestuar kundër ndryshimit të qeverisë në lidhje me minierën dhe një marrëveshje pasuese për të furnizuar BE-në me atë që shihet si një bllok themelor ndërtimi për tranzicionin në një ekonomi të gjelbër.
Vuçiq është përballur me protesta popullore prej vitesh — duke filluar nga demonstratat kundër dhunës, masat Covid dhe ndërhyrjet e supozuara në zgjedhje.
Ai ka preferuar të sfidojë kritikët e tij përmes intervistave televizive, fjalimeve të gjata dhe konferencave të shpeshta për shtyp.
“Unë po i mbaj të gjitha mbi supe vetë, duke u kritikuar gjerësisht nga të gjithë, me një fushatë të tmerrshme kundër familjes sime, por nuk kam asnjë problem me këtë”, tha ai për AFP.
“Sepse e di që një ditë, shumë njerëz do të respektojnë, shumë njerëz do të vlerësojnë atë që kam bërë”.
Kosova
Një ish-ministër i informacionit në qeverinë e Slobodan Millosheviçit, Vuçiq ka mbajtur pushtetin që nga viti 2012 — duke pasë rotacion në disa pozicione, duke përfshirë kryeministrin dhe shefin e mbrojtjes.
Ai është mburrur prej kohësh se ka sjellë stabilitet dhe investime në Serbi pas viteve kaotike 1990 dhe fillim të viteve 2000, duke nxitur ndërtimin e programeve të gjera të infrastrukturës.
Dhe ndërsa ai ka kërkuar investime nga jashtë, Vuçiq ka mbetur një mbrojtës i ashpër i çështjeve të rëndësishme për shumicën e serbëve — duke përfshirë refuzimin e palëkundur për të njohur pavarësinë e provincës së shkëputur të Kosovës.
Negociatat me Prishtinën për një marrëveshje historike për të hapur rrugën për një pamje të marrëdhënieve të normalizuara, u shkatërruan vitin e kaluar, me Vuçiqin që refuzoi të nënshkruajë marrëveshjen e mbështetur nga BE dhe SHBA – duke përmendur një dhimbje në dorën e tij të djathtë që ka të ngjarë të zgjasë “vite”.
Vuçiq tha se Kosova do të diskutohej me Macron, mes spekulimeve se qeveria e Prishtinës mund të hapë së shpejti një urë në qytetin verior të Kosovës, Mitrovicë, që ka ndarë prej kohësh shqiptarët etnikë dhe serbët, siç shkruan AFP.
Lëvizja e mundshme është kritikuar gjerësisht nga fuqitë perëndimore, duke përfshirë SHBA-në dhe Francën.
“Me rëndësi të madhe është ruajtja e paqes, stabilitetit dhe qetësisë, dhe kjo është ajo që ne do të bëjmë”, pretendoi Vuçiq për AFP.
