Prej mbrëmjes së 23 qershorit, situata në frontin e luftës në Ukrainë është zhvendosur brenda Rusisë.
Udhëheqësi mercenar i Grupit Wagner, Yevgeny Prigozhin publikoi një video në Telegram që supozohet se tregon pasojat e një sulmi raketor të Ministrisë së Mbrojtjes Ruse kundër luftëtarëve të tij në një “bazë të pasme”.
Në një seri videoklipesh, Prigozhin më pas njoftoi se do të drejtonte një fushatë të armatosur për të “ndëshkuar” zyrtarët e Ministrisë së Mbrojtjes që supozohej se ishin përgjegjës për sulmin.
Prigozhin këmbëngul se ai po zhvillon një “marshim drejtësie”, jo një grusht shteti, por FSB-ja shpejt njoftoi një çështje penale për të hetuar “nxitja e tij për kryengritje të armatosur”.
Pasi forcat Wagner morën kontrollin e një selie kryesore ushtarake në Rostov-on-Don dhe Prigozhin publikoi një video ku ai poshtëron zëvendës ministrin e Mbrojtjes Yunus-Bek Yevkurov, Presidenti Putin bëri një fjalim kombëtar duke denoncuar atë që ai e quajti një “thikë pas shpine”.
Voronezh
Ushtria ruse po kryen “aktivitete operative dhe luftarake” në rajonin e Voronezh-it, tha guvernatori i saj, ndërsa grupi paraushtarak Wagner raportoi se një kolonë e forcave të saj po lëvizte në veri përmes zonës drejt Moskës.
Бой под Воронежем. Ну как там наши? pic.twitter.com/5PWNp8hyOu
— Грани.Ру (@GraniTweet) June 24, 2023
Guvernatori Alexander Gusev, i vendosur rreth tetë orë me makinë në jug të kryeqytetit, shkroi në kanalin e tij telegram se autostrada M4 ishte e bllokuar.
Një kanal Wagner në Telegram tregoi një varg automjetesh ushtarake që lëviznin në një rrugë dhe pretendoi se “kolona e Wagner” ishte “2 kilometra larg Buturlinovka”, një fshat në rajonin e Voronezh.
“Ata janë nisur për në aeroport”, thuhej në mesazh. “Në çdo kolonë ka një luftëtar në një automjet gati për të gjuajtur Manpads [raketat tokë-ajër]”.
Moskë
Autoritetet në Moskë dhe zonën përreth thonë se kanë shpallur një gjendje të jashtëzakonshme kundër terrorizmit në sfondin e kryengritjes së armatosur nga udhëheqësi mercenar rus Yevgeny Prigozhin.
“Për të parandaluar sulmet e mundshme terroriste në qytet dhe në rajonin e Moskës, është krijuar një regjim i operacioneve kundër terrorizmit”, tha Komiteti Kombëtar i Antiterrorizmit i Rusisë.
Në Moskë janë forcuar masat e sigurisë. Rajoni Voronezh në Rusinë jugperëndimore, i cili kufizohet me Ukrainën, e shpalli gjithashtu këtë lloj gjendje të jashtëzakonshme.
Gjendja e jashtëzakonshme kundër terrorizmit u lejon autoriteteve ruse të rrisin kontrollet dhe të lehtësojnë arrestimin e qytetarëve të tyre.
Putin
Me një fjalim i cili zgjati 5 minuta e 23 sekonda, Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin reagoi pas rebelimit të grupit mercenar “Wagner”, duke i konsideruar fillimisht veprimet e Yevgeny Prigozhin si “thikë pas shpine”.
“Ajo me të cilën po përballemi është pikërisht një tradhti. Ambicia e tepruar dhe interesat e veta kanë çuar në tradhti, në një tradhti ndaj vendit, popullit të tij dhe kauzës për të cilën ushtarët dhe komandantët e Grupit Wagner kishin luftuar dhe vdekur, krah për krah me njësitë tona të tjera”, theksoi Putin.
Sipas kreut të Kremlin-it, ata që filluan kryengritjen “e tradhtuan Rusinë dhe do të mbahen përgjegjës”.
“Kjo është një goditje për Rusinë, për popullin tonë. Dhe veprimet tona për të mbrojtur Atdheun kundër një kërcënimi të tillë do të jenë të vështira. Të gjithë ata që dolën qëllimisht në rrugën e tradhtisë, që përgatitën një kryengritje të armatosur, që ndoqën rrugën e shantazhit dhe metodave terroriste, do të vuajnë një dënim të pashmangshëm, do të duhet të përgjigjen përpara ligjit dhe popullit tonë”, vijoi ai.
Vladimir Putin ravijëzoi gjatë fjalës së tij se “çdo trazirë e brendshme është një kërcënim vdekjeprurës për shtetësinë tonë dhe për ne si komb”.
“Forcat e Armatosura dhe agjencitë e tjera qeveritare kanë marrë urdhrat e nevojshëm dhe masa shtesë anti-terroriste tani janë duke u futur në Moskë, rajonin e Moskës dhe një numër rajonesh të tjera. Do të ndërmerren veprime vendimtare për të stabilizuar situatën në Rostov-on-Don. Situata mbetet komplekse, me bllokimin efektiv të punës së organeve administrative civile dhe ushtarake”, vërejtin presidenti rus.
Prigozhin
Shefi i Wagner Yevgeny Prigozhin, deklaroi se presidenti rus e ka “thellësisht gabim”.
“Ne jemi patriotë të atdheut tonë … Askush nuk do të dorëzohet … sepse ne nuk duam që vendi të vazhdojë të jetojë në korrupsion, gënjeshtra dhe burokraci. Për tradhtinë e mëmëdheut, presidenti është thellësisht i gabuar. Ne jemi patriotë të atdheut tonë”, theksoi Prigozhin në një reagim në kanalin e tij Telegram përmes një audio-mesazhi.
Sipas tij, kur trupat e Wagner-it luftuan në Afrikë, “na thanë se kishim nevojë për Afrikën, dhe më pas ata e hodhën poshtë, sepse vodhën të gjitha paratë që duhej të vinin për ndihmë”.
“Kur na thanë se po luftojmë me Ukrainën, shkuam dhe luftuam. Por rezultoi se municionet, armët, të gjitha paratë e hedhura për këtë po vidheshin gjithashtu, ndërsa zyrtarët janë ulur dhe i ruajnë për vete për një incident që ndodhi sot, kur dikush po shkon drejt Moskës”, akuzoi në vijim shefi i Wagner-it.
Ai shtoi se autoritetet ruse tani po godasin forcat e Wagner-it “me avionë dhe helikopterë në kolonat me civilë”.
Grupi Wagner deklaroi përmes një statusi në kanalin e tyre “Telegram” se Putin bëri ‘zgjedhjen e gabuar’ dhe së shpejti Rusia do të ketë një ‘president të ri’.
Reagimet
Presidenti i SHBA-ve Joe Biden është informuar dhe Shtëpia e Bardhë po monitoron situatën në Rusi pasi kreu i forcës mercenare Wagner bëri thirrje për një “marrëngritje të armatosur” kundër udhëheqjes ushtarake të Moskës, tha një zëdhënës të premten.
“Ne po monitorojmë situatën dhe do të konsultohemi me aleatët dhe partnerët për këto zhvillime”, tha zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare Adam Hodge.
Bashkimi Evropian thotë se ajo që po ndodh në Rusi është një ‘çështje e brendshme’, por se po ‘monitoron situatën’.
Një ndihmës i lartë i presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy thotë se “gjithçka sapo ka filluar në Rusi”, duke i përshkruar veprimet e shefit të Wagner, Yevgeny Prigozhin si një “operacion kundër-terrorist”.
“Ndarja mes elitave është shumë e dukshme. Të pajtohesh dhe të pretendosh se gjithçka është zgjidhur nuk do të funksionojë”, shkroi Mykhailo Podolyak në Twitter. “Dikush duhet patjetër të humbasë: ose Prigozhin… ose kolektivi ‘anti-Prigozhin’”.
Ministria e Mbrojtjes e Britanisë thotë se shteti rus po përballej me sfidën e tij më të madhe të sigurisë së kohëve të fundit, pas asaj që tha se dukej të ishte një lëvizje e forcave të Grupit Wagner drejt Moskës.
“Gjatë orëve në vijim, besnikëria e forcave të sigurisë së Rusisë, dhe veçanërisht e Gardës Kombëtare Ruse, do të jetë çelësi për mënyrën se si do të zhvillohet kjo krizë. Kjo përfaqëson sfidën më të rëndësishme për shtetin rus në kohët e fundit”, tha ministria e mbrojtjes e Britanisë në një përditësim të rregullt të inteligjencës.
Presidenti i Polonisë thotë se ka zhvilluar konsultime me kryeministrin dhe Ministrinë e Mbrojtjes për situatën në Rusi, duke shtuar se Varshava zyrtare po monitoronte situatën.
“Në lidhje me situatën në Rusi, këtë mëngjes ne zhvilluam konsultime me kryeministrin dhe ministrinë e mbrojtjes, si dhe me aleatët”, shkroi Andrzej Duda në Twitter. “Rrjedha e ngjarjeve përtej kufirit tonë lindor monitorohet në mënyrë të vazhdueshme”.
Presidenti francez Emmanuel Macron po ndjek nga afër situatën në Rusi, shkroi më herët pallati presidencial.
“Ne qëndrojmë të fokusuar në mbështetjen për Ukrainën”, tha Elysee.
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni tha të shtunën në mëngjes se ajo “po ndiqte nga afër ngjarjet që po ndodhin në Rusi”.
Në një deklaratë, Meloni, një mbështetëse e vendosur e luftës së Ukrainës kundër forcave ruse, e quajti trazirat “dëshmi sesi agresioni në Ukrainë po shkakton gjithashtu paqëndrueshmëri brenda Federatës Ruse”.
Ndërtimi i situatës
Yevgeny Prigozhin postoi një seri video dhe audio regjistrimesh të premten, në të cilat ai akuzoi ministrin rus të Mbrojtjes Sergei Shoigu se urdhëroi një sulm me raketa në kampet fushore të Wagner-it në Ukrainë, ku trupat e tij po luftojnë në emër të Rusisë.
Prigozhin tha se trupat e tij tani do të ndëshkonin Shoigu në një rebelim të armatosur dhe i kërkoi ushtrisë ruse të mos bënte rezistencë.
“Ky nuk është një grusht shteti ushtarak, por një marshim drejtësie”, tha Prigozhin.
Ministria ruse e mbrojtjes ka mohuar kryerjen e sulmit me raketa.
Komiteti Kombëtar kundër Terrorizmit i Rusisë, i cili është pjesë e Shërbimeve Federale të Sigurisë, ose FSB, tha se shefi i Wagner do të hetohej me akuzat për thirrje për një rebelim të armatosur.
FSB i quajti deklaratat e Prigozhin të premten një “thikë pas shpine për trupat ruse” dhe tha se ato përbënin nxitje të një konflikti të armatosur brenda Rusisë.
FSB u kërkoi luftëtarëve të Wagner-it të arrestonin Prigozhin dhe u tha atyre të refuzonin të ndiqnin “urdhrat e tij kriminale dhe të pabesë”.
Policia e trazirave dhe Garda Kombëtare e Rusisë janë përpjekur të forcojnë sigurinë në objektet kryesore në Moskë, duke përfshirë agjencitë qeveritare dhe infrastrukturën e transportit, njoftoi agjencia shtetërore e lajmeve TASS.
Cila është baza e mosmarrëveshjes së Prigozhin me ushtrinë ruse?
Prigozhin pretendoi merita të plota në janar për pushtimin e qytetit të Soledar-it të minierave të kripës në rajonin Donetsk në Ukrainë dhe akuzoi ministrinë ruse të mbrojtjes se po përpiqej të vidhte lavdinë e Wagner-it.
Ai është ankuar vazhdimisht se ushtria ruse nuk arriti të furnizonte Wagner me municion të mjaftueshëm për të kapur Bakhmut-in dhe kërcënoi se do të tërhiqte njerëzit e tij.
Luftëtarët e supozuar se ishin mercenarë të Wagner-it në Ukrainë regjistruan një video në të cilën mallkonin Shtabin e Përgjithshëm të ushtrisë ruse, gjeneralin Valery Gerasimov dhe e akuzonin atë për dështim në sigurimin e municioneve.
Prigozhin gjithashtu ka veçuar Shoigu-n për kritikat e zbehta ndërsa akuzon udhëheqësit ushtarakë rusë për paaftësi.
Dikur një figurë e errët e biznesit me lidhje të ngushta me presidentin rus Vladimir Putin, Prigozhin ka ngritur gjithnjë e më shumë profilin e tij publik, duke u mburrur pothuajse çdo ditë për fitoret e supozuara të Wagner-it, duke u tallur me armiqtë e tij dhe duke u ankuar për udhëheqësit ushtarakë të Rusisë.
