Ali Sami Yen lindi më 20 maj 1886 në Stamboll. Ai ishte i biri i shkrimtarit të njohur shqiptar, rilindasit Sami Frashëri, një individ kyç në zhvillimin e letërsisë shqipe, por dhe asaj moderne turke.
Për shkak të pasurisë së lënë nga babai, ai mori një arsim të klasit të lartë në shkollën e mesme prestigjioze “Galatasaray”, ku mësimet ishin me një përzierje të gjuhës turke dhe frëngjishtes. Një shkollë e cila daton që nga viti 1481 dhe është e dyta më e vjetër në Turqi.
Më 5 tetor 1905, Ali Sami Yen do të themelonte klubin e njohur turk të Galatasaray Spor Kulubu. Në atë kohë, futbolli brenda Turqisë ishte ende një koncept i huaj, i cili filloi në fund të viteve 1870 përmes emigrantëve anglezë në Izmir.
Në vitin 1904 u themelua Liga e Futbollit të Konstandinopojës, por kjo ishte vetëm për ekipet e emigrantëve, me lojtarët turq të ndaluar të konkurronin.
Duke qenë dëshmitar i sportit të luajtur nga britanikët, Ali Sami ëndërroi idenë e organizimit të shkollës në një ekip futbolli, përpara se të zgjidhte lojtarët më të mirë për atë që është sot klubi më i vjetër turk në këtë sport.
Deklarata e themelimit ishte e thjeshtë.
“Të luajmë së bashku si anglezë, të kemi ngjyrë dhe emër dhe të mundim skuadrat e tjera joturke”, thuhej në atë deklaratë asokohe.
Duke analizuar këtë frazë, pjesa e parë lidhet me emigrantët britanikë në Stamboll, të cilët në atë kohë shiheshin gjerësisht si pionierë të lojës. Janë ata, së bashku me armenët dhe grekët, të cilët përbënin skuadrat joturke për të cilat Ali Samiu përmendi se duhen mundur.
Për sa i përket ngjyrave, e kuqja dhe e verdha tashmë ikonike u zgjodhën për të nënkuptuar zjarrin “me shpresën që ai të na çojë drejt fitores”.
Nga ajo deklaratë, Ali Samiu e kishte të qartë se të qenit i suksesshëm brenda vendit nuk përbënte një ambicie mjaft të madhe. Ai donte të arrinte sa më shumë që të ishte e mundur për klubin e tij.
Nuk u desh shumë kohë që kjo të ndodhte, me Galatasaray-n që u shfaq shpejt si një forcë vendase. Në qendër të kësaj skuadre ishte Ali Sami, një mesfushor elegant dhe teknik, i cili njëkohësisht shërbeu si lojtari dhe presidenti i parë i klubit.
Midis 1909 dhe 1911, Ali Sami fitoi tre tituj radhazi të ligës së Stambollit, duke u tërhequr një vit më vonë. Ai mbeti në bord, duke përmbushur detyrën e tij si president deri në vitin 1919.
Gjatë viteve të para, njerëzit nuk u lejuan t’i referoheshin klubit si Galatasaray, pasi nuk kishte asnjë ligj në Perandorinë Osmane që lejonte regjistrimin e shoqatave të tilla. Në vend të kësaj, ata thjesht u referuan në anglisht si “një ekip tjetër”.
Kjo kjo gjë ndryshoi me Ligjet e Shoqatave të vitit 1912, kur klubi fitoi njohjen ligjore për t’u bërë mishërimi i Galatasaray-t që njohim sot.
Aktivitetet sportive u pezulluan nga Lufta e Parë Botërore, në të cilën Perandoria Osmane formoi një nga Fuqitë Qendrore së bashku me Austro-Hungarinë, Bullgarinë dhe Gjermaninë.
Të mposhtur, aleatët e Britanisë dhe Francës kërkuan të impononin Traktatin e Sevres, i cili shkatërroi ashpër Anadollin. Si përgjigje erdhi Lufta Turke për Pavarësi, e udhëhequr nga Mustafa Kemal-i, e cila rezultoi në dëbimin e forcave pushtuese dhe zëvendësimin e Sulltanatit Osman me një parlament.
Republika e sapo emëruar e Turqisë u bë zyrtarisht një shtet sovran më 24 korrik 1923 dhe Ali Sami mbeti një figurë kryesore në sport.
Në të njëjtin vit ai mori drejtimin e ndeshjes së parë të kombëtares turke të futbollit, në një barazim 2-2 me Rumaninë në Stamboll.
Më tej, një vit më vonë, ai shërbeu si president i delegacionit turk për Lojërat Olimpike të vitit 1924, paraqitja e parë e vendit në Lojëra.
Ali Samiu do të vazhdonte të “mbretëronte” si kryetar i Komitetit Olimpik deri në vitin 1931, duke luajtur gjithashtu një rol të madh në zhvillimin e basketbollit, tenisit, volejbollit dhe motorsportit brenda vendit.
Në qershor 1934, Mustafa Kemal-i prezantoi një ligj që kërkonte që të gjithë qytetarët turq të miratonin një mbiemër të caktuar.
Vetë atij iu dha emri “Ataturk” nga parlamenti, që do të thotë “babai i turqve”, në mënyrë që të nënkuptojë rëndësinë e tij të madhe në ndërtimin e kombit.
Ndërkohë, Ali Sami zgjodhi të hiqte mbiemrin e tij në shqip Frashëri, duke u bërë Ali Sami Yen. Duke u përkthyer fjalë për fjalë në “fitore”, kjo nënvizoi synimet e tij.
Tragjikisht vizioni i tij madhështor për të garuar në Evropë u mohua nga vdekja e tij në 1951, pesë vjet përpara se Galata të hynte për herë të parë në European Cup, sot Champions League.
Edhe pse në munges të Ali Sami Yen, Galatasaray vazhdon të korrë sukses dhe të jetë ndër skuadrat më të mira në Turqi dhe më gjerë. Ata kanë fituar 21 tituj në ligë dhe 17 kupa. Të dyja janë rekord në Turqi.
Galatasaray është gjithashtu i vetmi klub turk që fitoi titull në Evropë (Europa League), duke e arritur këtë në vitin 2000, në një kohë kur e veja e Ali Samiut ishte dëshmitare e realizimit të ëndrrës së burrit të saj.
Ky sukses ka sjellë mbështetje, me pothuajse gjysmën e popullsisë turke të lidhur me Galatasaray-n. Kjo barazohet me afërsisht 35 milionë njerëz, gjaku i të cilëve “është” kuq dhe verdhë.
Por, pavarësisht se kush janë ata tifozë, megjithatë, është e sigurt të thuhet se asnjë nuk është aq i rëndësishëm sa Ali Sami Yen, figura kryesore pas klubit më të suksesshëm të futbollit të Turqisë.
