Turqia po thellon marrëdhëniet tregtare me Rusinë pavarësisht sanksioneve perëndimore kundër Moskës. Vëzhguesit politikë thonë se presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan mund të mbështetet tek Rusia për të ndihmuar në lehtësimin e problemeve ekonomike në rritje të Turqisë, ndërsa ai përballet me zgjedhjet për një mandat tjetër vitin e ardhshëm. Korrespondeti i Zërit të Amerikës Dorian Jones njofton nga Stambolli.
Moska dërgoi së fundmi pesë miliardë dollarë në Turqi, duke përmendur si arsye ndërtimin e një centrali bërthamor në këtë vend. Po sipas Rusisë, dhjetë miliardë të tjera do të dërgohen në javët e ardhshme.
Futja e monedhës së fortë në vend, dollarit, është një zhvillim i mirëpritur për Presidentin Rexhep Tajip Erdogan përpara fushatës për t’u rizgjedhur në vitit 2023, ndërsa monedha vendase, lira, ka rënë dhe inflacioni ka arritur në gati 80 për qind.
“Duke ndihmuar Rusinë që t’u shmanget sanksioneve, Turqia siguron një sasi të mirë të ardhurash për bilancin e saj të pagesave dhe kjo do ta ndihmonte atë (Ankaranë) të forconte lirën, të ulte inflacionin dhe Erdoganin të fitojë zgjedhjet”, thotë Timothy Ash, përfaqësues i ‘Bluebay Asset Management’ kompani financiare në Londër.
Për të mbrojtur lidhjet e tij të ngushta me Vladimir Putin-in, zoti Erdogan ka refuzuar të zbatojë sanksionet perëndimore kundër Rusisë. Më herët gjatë këtij muaji, në vendpushimin e Detit të Zi në Soçi, dy udhëheqësit mbajtën bisedime në funksion të rritjes së mëtejshme të lidhjeve tregtare.
Prej sulmit në Ukrainë më 24 shkurt të këtij viti, Turqia ka dyfishuar importet ruse të naftës.
Oligarkët rusë vazhdojnë të ankorojnë superjahtet e tyre në limanet turke, duke e ditur se autoritetet turke nuk do t’i konfiskojnë ato.
Analistët thonë se zoti Erdogan është bërë një aleat i vlefshëm i zotit Putin.
“Turqia është shndërruar de fakto në një kalorës të zi. Në gjuhën akademike, kjo do të thotë një shtet, që është i gatshëm të ndihmojë një vend ndaj të cilit rëndojnë sanksione, të paktën për t’i zbutur ato. Dhe Rusia e sheh Turqinë nën këtë dritë, që mund të jetë e dobishme në drejtim të zhvillimit të lidhjeve të saj ekonomike, ndërsa kompanitë perëndimore largohen nga vendi“, thotë Maria Shagina, nga Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
Turqia dhe Kombet e Bashkuara ndërmjetësuan një marrëveshje për të eksportuar grurin ukrainas në tregjet botërore dhe operacionet e saj të eksportit e kanë bazën në Stamboll. Presidenti Erdogan pretendon se ka meritë në arritjen e marrëveshjes, duke thënë se ajo u bë e mundur vetëm për shkak të lidhjeve të tij të ngushta me zotin Putin.
Analistët paralajmërojnë se presidenti rus mund t’i shfrytëzojë marrëdhëniet me zotin Erdogan dhe rritjen e varësisë së Turqisë ndaj Rusisë, për të anashkaluar sanksionet perëndimore ndaj teknologjisë duke e futur Ankaranë në një kurs përplasjeje me aleatët e saj.
“Për mendimin tim ajo çfarë do krijonte ndarjen do te ishte teknologjia e lartë. Si në fushën civile, ashtu edhe në atë ushtarake, Rusisë i mohohet teknologjia e lartë, për të dëmtuar linjat e saj të furnizimit. Dhe nëse kompanitë turke përdoren për të importuar mallra të ndaluara për t’ia kaluar ato Rusisë më pas, kjo do të kërkonte që edhe ndaj Turqisë të vendoseshin sanksione”, thotë Atilla Yesilada, me firmën ‘Global Source Partners’ një kompani e specializuar për tregjet financiare me bazë në Nju Jork.
Në kushtet kur Turqia po vuan nga një situatë ekonomike e dobët, sanksionet, paralajmërojnë analistët, do të shkaktonin një krizë shkatërruese financiare. Në të njëjtën kohë, analistët thonë se zoti Erdogan “ka vënë bast për Rusinë”, me shpresën se tregtia dhe mbështetja ruse do të rigjallërojë ekonominë e vendit të tij përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm./VOA
