Kina po kryen stërvitje ushtarake në shkallë të gjerë rreth Tajvanit. Dje, 11 raketa u hodhën në det rreth vendit ishullor, të cilin ata e konsiderojnë territorin e tyre, gjë që tërboi Tajvanin, i cili tha se po përgatitej për luftë.
Kina kreu një rekord prej 68 fluturimesh me avionë luftarakë dhe anije nga 13 anije luftarake përtej kufirit detar të ngushticës së Tajvanit të premten. Është një demarkacion kufitar jozyrtar midis territoreve të Kinës dhe Tajvanit, i cili është respektuar deri më tani.
Stërvitjet ushtarake kineze, të cilat mund të përshkallëzohen në një luftë të hapur në çdo moment, pasuan një vizitë në Tajvan nga Nancy Pelosi, presidentja e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA, të cilën kinezët e përkthyen si një provokim amerikan.
Kina më pas njoftoi se po pezullonte një sërë aktivitetesh me SHBA-në, duke përfshirë bisedimet për klimën SHBA-Kinë, bashkëpunimin ndërkufitar në luftën kundër krimit, sigurinë detare, emigracioni dhe luftën kundër drogës.
Ç’do të ndodhte nëse Kina do të sulmonte Tajvanin?
Disa ekspertë mendojnë se nuk duhet të jetë problem për Kinën që të pushtojë Tajvanin, duke pasur parasysh se ajo investon afër 200 miliardë dollarë në ushtri, 25 herë më shumë se Tajvani dhe se kanë 11 herë më shumë ushtarë, shkruan BBC.
Edhe pse Kina këmbëngul se “synimet e saj ndaj Tajvanit janë paqësore”, Ushtria e saj Çlirimtare Popullore po zhvillon aktualisht shfaqjen e saj më të madhe të forcës ushtarake në ajër dhe det rreth Tajvanit. Tajvani është 180 kilometra nga bregu juglindor i Kinës dhe në atë pjesë kalojnë anijet kineze, tajvaneze dhe amerikane.
Në rast të një sulmi, disa ekspertë perëndimorë parashikojnë se Tajvani në rastin më të mirë mund të synojë të ngadalësojë një sulm kinez, domethënë të përpiqet të parandalojë forcat amfibe kineze që të zbarkojnë në breg dhe të kryejnë sulme guerile ndërsa presin ndihmë nga jashtë.
A është Tajvani nën Kinën?
Kina e sheh Tajvanin si provincën e saj që përfundimisht do të kthehet nën kontrollin e Pekinit. Megjithatë, Tajvani e sheh veten si një vend të pavarur, me kushtetutën e vet dhe ka një aleancë ambivalente me SHBA-në. Aktualisht, vetëm 13 vende (plus Vatikani) e njohin Tajvanin si një shtet sovran.
Burimet historike sugjerojnë se ishulli për herë të parë ra nën kontrollin e plotë kinez në shekullin e 17-të kur dinastia Qing filloi ta sundonte atë. Më pas në 1895 ata ia dorëzuan ishullin Japonisë pasi humbën luftën e parë Kino-Japoneze. Kina e ripushtoi ishullin në vitin 1945 pasi Japonia humbi Luftën e Dytë Botërore.
Që nga vitet 1970, Tajvani ka pasur një formë të pazakontë aleance me Shtetet e Bashkuara dhe ndaj ndodhet në listën e territoreve miqësore të Amerikës. Megjithëse politika e SHBA-së ndaj Tajvanit deri më tani ka qenë e bazuar në “paqartësi strategjike”, që do të thotë se SHBA ka qenë qëllimisht e paqartë në lidhje me njohjen dhe mbrojtjen e Tajvanit në rast të një konflikti. Presidenti Biden e ka përforcuar së fundmi këtë pozicion. Ai u zotua se SHBA do të mbronte Tajvanin në rast të një konflikti.
A deklarohen tajvanezët te kinezët?
Tajvani udhëhiqet nga Kuomintang, Partia Nacionaliste Kineze. Është një parti që iku nga Kina në Tajvan në vitin 1949 pasi humbi pushtetin nga komunistët. Edhe pse Tajvani ka një sistem njëpartiak, ndikimi i Kuomintang ka qenë në rënie në dekadat e fundit.
Gjatë 30 viteve të fundit, numri i njerëzve që identifikohen si tajvanezë është rritur ndjeshëm. Sipas hulumtimeve, në vitin 1992, pothuajse 30 për qind e popullsisë në Tajvan e deklaruan veten kineze dhe më pak se 20 për qind ishin tajvanezë. Situata është krejtësisht ndryshe tani; nga 25 milionë njerëz, 65 për qind e tyre identifikohen si tajvanezë dhe vetëm pak për qind si kinezë.
Cila është marrëdhënia e forcës ushtarake midis Kinës dhe Tajvanit?
Sipas një baze të dhënash ushtarake, Kina ka pak më shumë se 2 milionë trupa, duke përfshirë forcat tokësore dhe detare, krahasuar me 170,000 të Tajvanit. Në të njëjtën kohë, Kina ka 5400 tanke, 59 nëndetëse dhe 86 anije detare, ndërsa Tajvani ka 650 tanke, 4 nëndetëse dhe 26 anije.
Pavarësisht tensioneve midis Kinës dhe Tajvanit dhe përshkallëzimit të mundshëm të konfliktit, sondazhet tregojnë se shumë tajvanezë janë relativisht paqësorë. Në nëntor 2021, Fondacioni i Opinionit Publik të Tajvanit pyeti njerëzit nëse mendonin se përfundimisht do të kishte një luftë me Kinën. Pothuajse dy të tretat (64.3 përqind) u përgjigjën se nuk do kishte.
Sa e rëndësishme është ekonomia e Tajvanit për botën?
Për më tepër, një konflikt i mundshëm mund të kërcënojë ekonominë e rëndësishme të Tajvanit. Konkretisht, vetëm një kompani tajvaneze – Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) – mban më shumë se gjysmën e tregut botëror të çipave kompjuterikë me vlerë gati 100 miliardë dollarë. Për krahasim, vetëm TSMC furnizon një të tretën e çipave për të gjithë telefonat, laptopët, orët dhe konzolat e lojërave në botë. Në vend të dytë, me 18 për qind, është kompania koreano-jugore Samsung.
Ekspertët thonë se duke pushtuar Tajvanin, Kina do të merrte nën kontroll një nga industritë më të forta në botë. Në të njëjtën kohë, Kina është aktualisht partneri më i madh tregtar i Tajvanit. Tregtia e tyre është 273 miliardë dollarë, që përbën një të tretën e tregtisë totale të ishullit me pjesën tjetër të botës, sipas të dhënave të qeverisë tajvaneze.
