Refuzimi i natyralizimit për shkak të përmbarimit të borxhit (“Betreibung”) është antikushtetues, ka vendosur Gjykata Federale Administrative
Kosovarja jeton prej 32 vjetësh në Zvicër, atje ka përfunduar shkollimin dhe ka sjellë në jetë dy fëmijët e saj. Por, e gjithë kjo nuk kishte mjaftuar për t`i dhënë pasaportën zvicerane në Aargau, transmeton albinfo.ch. Komisioni i natyralizimit kishte vendosur kundër dhe Parlamenti Kantonal nuk deshi të vendoste vetë për këtë çështje. Arsyeja: ishin tri veprime detyruese ndaj gruas ose ajo kishte borxh gjithsej 13.000 franga.
Por Gjykata administrative federale ka vendosur tashmë se përmbarimi i borxhit është një kriter i papranueshëm dhe se parlamenti kantonal duhet ta marrë sërish në shqyrtim këtë çështje. Kështu gjykata e lë në fuqi ankesën e gruas. Siç shihet edhe nga vendimi, Gjykata administrative shprehet gjithashtu: Refuzimi për shkak të ekzekutimit të borxhit është antikushtetues.
Vendimi i Gjykatës administrative është kthesa e fundit në betejën shumëvjeçare të gruas për natyralizimin e saj. Ajo e dorëzoi kërkesën në komunën e saj të vendbanimit qysh në shkurt të vitit 2017, shkruan gazeta Aargauer Zeitung. Komuna e ka konsideruar kosovaren “mjaftueshëm të integruar” tre vjet më vonë, në mars 2020.
Vetëm tre vjet më vonë – në dhjetor 2023 – komuna paraqiti një kërkesë për natyralizim të rregullt në Zvicër dhe në kantonin Aargau për gruan dhe dy fëmijët e saj që kishin lindur ndërkohë. Por këtë herë duke iu referuar një ekstrakti nga regjistri i zyrës për përmbarimin e borxheve (Betreibungsamt), përcjell albinfo.ch. Kjo për faktin se ndërkohë – më saktë në vitin 2022 – kosovarja ka qenë tri herë e mbajtur nga institucionet e sigurimeve shoqërore (SVA). Megjithëse pretendimet ishin paguar tashmë dhe hyrjet ishin fshirë, kjo gjë i ishte bërë pengesë asaj në rrugën e natyralizimit.
Ligji kantonal parashikon që në rast të ndjekjes penale nga organet publike ose nga kompanitë e sigurimeve shëndetësore, natyralizimi duhet të refuzohet. Por: Siç ka vendosur tani Gjykata administrative, nuk duhet të jetë aspak kështu.
Një kriter i tillë natyralizimi parandalon shqyrtimin e integrimit, gjithëpërfshirës dhe proporcional të kërkuar me Kushtetutë. Prandaj, teksti i ligjit është antikushtetues dhe nuk mund të zbatohet në rastin konkret.
