Gjermania ka lëshuar alarmin se ka një përshkallëzim të frikshëm të tensioneve në Bosnje-Hercegovinë që mund të çojnë në një luftë të re ballkanike.
Të paktën kështu i kanë bërë të ditur qarqet qeveritare nga Berlini mediumit Deutsche Welle (DW).
Në një prononcim të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Gjermanisë është shprehur shqetësimi lidhur me këto tensione.
“Jemi të alarmuar pas raportit të paraqitur nga Përfaqësuesi i Lartë (HR) Christian Schmidt. Qeveria Federale ndan shqetësimin e madh të Përfaqësuesit të Lartë Schmidt për situatën e brendshme politike në Bosnjë-Hercegovinë dhe sidomos për një sërë deklaratash të presidentit serb, Milorad Dodik”.
“Thirrjet për shkëputje dhe për hapa për dobësimin e shtetit në tërësi janë të papërgjegjshme dhe krejtësisht të papranueshme”, thuhet në përgjigjen e Ministrisë për DW.
Ministria e Jashtme gjermane gjykon më tej se Bosnja-Hercegovina po ecën prapa dhe se ekziston rreziku i një krize të përhershme me pasoja negative për qytetarët e të gjithë vendit.
“E gjithë kjo rrezikon stabilitetin jo vetëm të Bosnjë-Hercegovinës, por të të gjithë rajonit”.
“Ne jemi duke u konsultuar intensivisht me partnerët tanë, veçanërisht në BE, në Kuint dhe në Ballkanin Perëndimor dhe në kuadër të Këshillit për Zbatimin e Paqes, për hapat që mund të ndërmarrim për të shmangur një zhvillimi të tillë”.
Kuinti përbëhet nga përfaqësues të pesë shteteve perëndimore: Gjermania, Britania e Madhe, Franca, Italia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Përfaqësuesi i lartë i bashkësisë ndërkombëtare në Sarajevë, Christian Schmidt, kishte paralajmëruar më parë në një raport për Këshillin e Sigurimit të OKB-së për një përshkallëzim të rrezikshëm të situatës në Bosnjë-Hercegovinë.
“Bosnja-Hercegovina po përballet me kërcënimin e saj më serioz ekzistencial të periudhës së pasluftës”, shkruante diplomati gjerman dhe ish-ministri i Bujqësisë në raportin e tij më të fundit drejtuar Kombeve të Bashkuara.
Milorad Dodik, anëtari serb i presidencës trepalëshe të Bosnjës, njoftoi këtë muaj se njësia e drejtuar nga serbët e vendit, Republika Srpska, do të largohet nga institucionet kryesore shtetërore për të arritur autonomi të plotë brenda vendit, në kundërshtim me marrëveshjet e paqes të 1995-ës.
Dodik ka kërcënuar me shkëputjen e Republikës Srpska nga Bosnja për 15 vitet e fundit dhe deklaratat e tij të fundit kanë nxitur shqetësimet se një konflikt i armatosur mund të rindizet.
Si filloi kriza?
Kriza filloi në korrik kur Valentin Inzko – atëherë Përfaqësuesi i Lartë – ndaloi mohimin e gjenocidit dhe vendosi krimet e luftës, si dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës.
Përfaqësuesit serbë u përgjigjën duke bojkotuar institucionet qendrore. Dodik që atëherë ka kërkuar të tërheqë ligjin, duke kërcënuar shkëputjen e Republikës Srpska.
Çfarë po ndodh tani?
Më parë këtë muaj, Dodik tha se Republika Srpska po tërhiqet nga tre institucione kryesore shtetërore: forcat e armatosura, organi i lartë gjyqësor dhe administrata tatimore.
Më 12 tetor, Dodik tha se agjencitë gjyqësore, të sigurisë dhe të inteligjencës boshnjake do të ndalohen të veprojnë në Republikën Srpska.
Në vend të kësaj, institucionet “vetëm serbe” do t’i zëvendësojnë këto organe në entitet deri në fund të nëntorit.
“Ne duam që autoritetet tona të kthehen tek parlamenti rajonal. Kjo nuk është asgjë radikale”, tha Dodik duke shtuar se, “kjo është për forcimin e pozitës së Republikës Srpska”.
Të mërkurën, asambleja e Republikës Srpska miratoi një ligj që krijon agjencinë e vet të prokurimit të barnave – e para nga agjencitë e saj të shpallura që operojnë veçmas nga ajo e nivelit shtetëror.
A është kjo një ndarje?
Dodik këmbëngul “kjo nuk është ndarje” dhe “nuk ka mundësi për luftë”. Por, ai u tha mediave më 14 tetor se shtatë vende të Bashkimit Evropian mbështesin shpërbërjen e Bosnjës, duke shtuar se “miqtë” i kanë premtuar ndihmë njësisë në rast të “Perëndimit ndërhyrja ushtarake”.
“Kjo është ndarje në të gjitha përveç emrit. Dhe ai po teston ujërat”, sipas shkencëtarit politik Jasmin Mujanoviç.
