Njoftimi i mobilizimit të pjesshëm është një lëvizje PR nga presidenti rus Vladimir Putin që tregon se ai është i dëshpëruar, sipas analistit të Evropës Lindore Sergej Sumlenny, i lindur në Rusi, me adresë aktuale në Berlin.
Ish-drejtori i Fondacionit Heinrich Boll për Ukrainën, tha se Putin ka njerëz të pamotivuar në dispozicion dhe se dërgimi i njerëzve të tillë në luftë është “vendimi më i keq që mund të marrë një diktator”. Megjithatë, ajo tregon për rrezikun e armëve bërthamore, të cilat mund të jenë opsioni i fundit i Putinit, nëse dikush nuk i tregon atij se nuk ka asnjë përfitim nga një lëvizje e tillë dhe se do të thotë luftë për të.
Ai beson se disfata e forcave ruse në Ukrainë sjell fundin e sundimit të Putinit dhe të Federatës Ruse siç e njohim sot.
Si e komentoni njoftimin e sotëm të presidentit rus Putin për mobilizim të pjesshëm?
Është e qartë se Putini është i dëshpëruar. Duhet të kishte nisur mobilizimin në maj, tani është vonë. Është e pamundur të integrohen dhjetëra mijëra rezervistë pa struktura reale aktive, kryesisht pjesëtarë aktivë të divizioneve “jo të plota”, por edhe logjistikë dhe pajisje. Nuk po flas për 300 mijë që përmendi (ministri rus i Mbrojtjes Sergei) Shoigu. Unë besoj se fjalimi i Putinit është një performancë PR për t’i treguar Perëndimit se Rusia ka burime “të pakufizuara”. Është një gënjeshtër, mendoj se edhe Putini e di këtë.
Përveç kësaj, këta njerëz padyshim nuk duan të luftojnë, përndryshe do të dilnin vullnetarë për pagën e premtuar prej 200-300 mijë rubla (3500 deri në 5000 euro). Ata nuk e bënë atë. Prandaj, ata nuk kanë motivim. Armatosja e kaq shumë njerëzve të pamotivuar dhe dërgimi i tyre në vdekje është vendimi më i keq që mund të marrë një diktator. Perandoria Ruse ra në 1917 për shkak të rekrutimit masiv në Petersburg, këta njerëz nuk donin të vdisnin në front.
Pra, cili është qëllimi i fjalimit të tij dhe i ministrit Shoigu?
Putini dëshiron të krijojë një imazh të një njeriu të fortë dhe luan me arsenalin e tij (shumë të kufizuar): kërcënimet, përfshirë ato bërthamore, dhe premton se do të fitojë. Nëse Adolf Hitleri do të kishte akses në një sinjal televiziv në vitin 1945, ai do të dukej shumë i ngjashëm.
A do të çojë kjo në një përshkallëzim të situatës, veçanërisht në dritën e referendumeve të shpallura në katër pjesët e okupuara të Ukrainës?
Nuk ka asnjë arsye për ndonjë përshkallëzim në lidhje me të gjitha ngjarjet e gjashtë muajve të fundit. Edhe nëse Rusia i shpall ato rajone “Rusi”, asgjë nuk do të ndryshojë. Ukrainasit do të vazhdojnë të luftojnë rusët dhe rusët do të vazhdojnë të përballen me të njëjtën situatë si kur ukrainasit pushtuan Krimenë, Kursk ose Belgorod. Ata do të duhet të mësohen me të, nuk kanë zgjidhje.
Referendumi është një nga hapat që u përgatitën për skenarin e një pushtimi fitimtar dhe meqenëse nuk është më kështu, ata nuk kanë asnjë lëvizje tjetër dhe janë të dëshpëruar për të përmbushur planet, diçka si njerëzit që ecin në gjumë.
Si e komentoni situatën aktuale në Ukrainë, si mund të zhvillohet më tej?
Do të ishte gabim të thuhet se situata është e mirë në Ukrainë. Ju duhet të shikoni të gjithë gjashtë muajt e luftës, niveli i shkatërrimit të shkaktuar nga ushtria ruse është i madh. Deri më sot, Ukraina ka humbur më shumë se 150,000 njerëz (këto janë vlerësime shumë të diskutueshme, dhe përfshijnë 130,000 të vrarë në Mariupol), dhe pesë milionë refugjatë që janë larguar nga vendi. Nuk e ekzagjerojmë kur themi se Ukraina ka humbur (përkohësisht ose përgjithmonë) 15 për qind të popullsisë së saj.
Sidoqoftë, ushtria ukrainase krijon mrekulli të vërteta. Ajo jo vetëm që i ndaloi rusët (gjë që shumica e ekspertëve perëndimorë menduan se ishte e pamundur), por i shtyu ata prapa. Vetëm në dy javët e fundit, ukrainasit kanë çliruar më shumë territor se sa kanë pushtuar rusët në tre muajt e fundit. Ushtria ruse po dobësohet, po përpiqen të rekrutojnë dhe të burgosur nga burgjet e tyre…
Pritet që Khersoni, i vetmi kryeqytet rajonal i pushtuar nga rusët gjatë luftës, të çlirohet në javët e ardhshme. Kjo do të çojë në shembjen e frontit rus në jug. Të gjitha këto janë shenja se Rusia po e humb këtë luftë, se nuk ka asnjë shans për të fituar. Evropa duhet ta pranojë këtë dhe të ndalojë së detyruari ukrainasit të bëjnë “kompromis” ose “dialog”. Nuk ka fund tjetër për historinë përveç disfatës totale ushtarake të Rusisë, dhe ky synim është shumë realist.
Gjermania, Evropa, SHBA, NATO – të gjithë kanë premtuar të ndihmojnë Ukrainën, por kjo ndihmë është e kufizuar. Pse Berlini zyrtar nuk dëshiron të dërgojë armë më të rënda dhe a ka ndryshuar (apo po ndryshon) politika gjermane ndaj Ukrainës dhe pushtimit rus?
Ka shumë arsye për këtë dhe secila prej tyre është e rreme. Në fillim të luftës, shumë thanë se dërgesat e armëve më të rënda do të “provokonin” Putinin. Tani e shohim se si është gënjeshtër, Putini provokohet vetëm nga dobësia, jo nga forca. Rusia “gëlltiti” të gjitha dërgesat e armëve të rënda – PzH 2000, M113, HIMARS, raketat kundër rrezatimit HAARM…
Atëherë u tha se ukrainasit nuk janë në gjendje të zotërojnë armët e ndërlikuara perëndimore. Ky pretendim nuk ishte vetëm i rremë – ukrainasit zotëruan çdo pajisje shumë shpejt – por i vjen erë racizmi. Më në fund, ne dëgjojmë se si dërgesat e armëve do të dobësonin Bundeswehr-in (ushtrinë gjermane). Epo, nuk e besoj as këtë sepse industria jonë e ka deklaruar qartë se është gati të dërgojë armë nga magazinat, jo nga kampet e ushtrisë.
Në fund të fundit, ushtria ukrainase po lufton për të gjithë ne. Ukraina nuk ka asnjë dobi të humbasë dhe ne kemi disa qindra tanke në rezervë. Ukrainasit tani mund t’i përdorin më mirë ato dhe ato vende që janë nën sulmin e kërcënimeve të mëdha, si Lituania dhe Estonia, e kuptojnë këtë dhe i dërgojnë ato, në krahasim me sa kanë ata dhe sa armë kemi ne, shumë më tepër se ne japim.
Shumë ukrainas e akuzojnë Perëndimin për hipokrizi sepse vazhdimisht u thuhet: Bëni një marrëveshje me Rusinë, jepni lëshime (territor) për paqen. A janë ata me të drejtë të zemëruar?
Ata janë absolutisht të zemëruar me të drejtë. Këto thirrje për një marrëveshje janë imorale dhe marrëzi. Imorale sepse shesin civilë ukrainas terrorit të Putinit dhe budallaqe sepse e dimë se nuk ka marrëveshje për Putinin. Ai merr gjithçka që mundet, pastaj pushon, pastaj sulmon përsëri dhe kërkon lëshime të reja. Rusia dhe Putini duhet të mposhten dhe nuk duhet t’u jepet mundësia të pushojnë.
Rritja e çmimeve, problemet me furnizimin me energji – a janë këto të gjitha mjetet dhe metodat e luftës në këtë pushtim rus, në mënyrë që Evropa dhe të tjerët të thonë: Thjesht lëreni Ukrainën të arrijë një marrëveshje?
Mendoj se kjo është ajo që Putini po shpreson, se Evropa do të lodhet nga kjo luftë dhe do të bëjë presion mbi Ukrainën. Por nuk besoj se kjo strategji do të funksionojë.
Së pari, përparimi ukrainas në front është i shkëlqyer, është e vështirë të shesësh historinë “Ukraina duhet të pranojë humbjen” kur tanket ukrainase po çlirojnë qytet pas qyteti. Kur Ukraina të çlirojë Khersonin, askush nuk do të jetë në gjendje të thotë se “lufta e Ukrainës është e pashpresë”.
Së dyti, gjermanët dhe BE-ja arritën të gjenin burime alternative të gazit dhe naftës. Putini e ka mposhtur veten duke ndërprerë furnizimin me gaz dhe duke i detyruar evropianët të kërkojnë burime të tjera. Unë besoj se shantazhi me energji nuk ishte i suksesshëm siç planifikoi Putin. Ne kemi ende dy të tretat e mbështetjes në Gjermani për luftën kundër Rusisë.
Putini e mbivlerësoi “dobësinë” e evropianëve, ai besonte se Gjermania kishte 83 milionë Shroeder (ish-kancelari është bashkëpunëtor i ngushtë i Putinit), por për fat nuk është kështu.
A do të përdorë presidenti rus Putin armë më të rënda dhe madje armë bërthamore?
Nuk do ta përjashtoja këtë mundësi. Putini nuk është një maniak që planifikon shkatërrimin e botës, por ai është një sociopat që nuk ka kufizime morale dhe përdor mjete që ai beson se i sjellin më shumë përfitime sesa humbje.
Nëse ai mendon se një sulm bërthamor do t’i sjellë më shumë përfitime, ai do ta përdorë atë. Megjithatë, deri më tani ai e sheh vetë kërcënimin bërthamor si më interesant. Kjo është arsyeja pse ai sulmon Perëndimin me një bombë bërthamore, sepse ai e di se kjo është një nga frikërat më të mëdha të Perëndimit. A do të sulmojë kështu kur të shohë se e ka humbur luftën me mjete konvencionale? Ndoshta. Por ky do të jetë fundi i tij përfundimtar, sepse ai humbet të gjitha mjetet e shantazhit.
Nuk ndryshon asgjë për Ukrainën, metodat konvencionale ruse kanë shkatërruar tashmë shumë qytete në një mënyrë bërthamore: Mariupol ngjan shumë si Hiroshima, si dhe Kharkiv, Sumy apo qytete të tjera më të vogla si Severodonetsk apo Bakhmut. Pra, nuk do të ndryshojë asgjë për Ukrainën, thjesht jep më shumë arsye për të luftuar.
Megjithatë, rreziku është ende atje dhe ne duhet të jemi të përgatitur për të. Do të ishte ideale nëse dikush do t’i shpjegonte Putinit se si një sulm bërthamor do të çonte në hakmarrje masive. Kjo është ajo që mund ta ndalojë vërtet, sepse ai gjithmonë tërhiqet kur sheh se mjetet e reagimit janë reale. Kështu ndodhte në çdo konflikt, ai tërhiqej.
Turqia rrëzoi dy avionë rusë, vrau pilotët dhe rusët nuk u përpoqën më të hynin në hapësirën ajrore turke. Azerbajxhani rrëzoi një helikopter rus, vrau ekuipazhin – rusët pretenduan se asgjë nuk kishte ndodhur. Ukrainasit sulmuan Krimenë, Belgorodin dhe rajonin e Kurskut, shkatërruan bazat ajrore dhe depot e naftës – rusët mohuan se këto ishin sulme ukrainase, duke pretenduar se cigaret shkaktuan zjarrin. Tërhiqen gjithmonë kur shohin se kundërshtari është i fortë dhe i vendosur.
Më në fund, si mendoni se do të përfundojë kjo?
Unë mendoj se Ukraina do të fitojë në muajt e ardhshëm. Rusët nuk kanë asnjë shans për të fituar. Kohëzgjatja dhe intensiteti i konfliktit do të varet tërësisht nga ajo që Perëndimi do t’i sigurojë Ukrainës armë të mjaftueshme. Nëse e bëjnë, lufta do të jetë e shkurtër dhe pa dhimbje. Nëse nuk e bëjnë, do të jetë e gjatë dhe rraskapitëse. Gjithsesi, Rusia me siguri do të humbasë, do të jetë fundi për Putinin dhe për strukturën aktuale të shtetit rus.
Jam i sigurt se elitat nga rajonet etnike do të jenë të parat që do të kuptojnë se mund të jetojnë më mirë pa Moskën. Ata kanë të gjitha argumentet për këtë: gjuhën e tyre, fenë (si Tatarstani, Bashkortostani, Yakutia, Tuva e të tjerë), kushtetuta, strukturat shtetërore si Gjykata e Lartë, Gjykata Kushtetuese, Parlamenti… Ata kanë flamujt e tyre, stemat, emblemat kombëtare. Neni 1 i shumë prej Kushtetutave të tyre thotë se rajoni është një “shtet i pavarur brenda Federatës Ruse”.
Pasi rajoni i parë vendos ta bëjë këtë, të tjerët do të ndjekin dhe do të ketë një efekt domino.
Unë besoj se do të jetë shumë më pa dhimbje dhe më e shpejtë se sa kanë frikë të tjerët. Ashtu si rënia e BRSS ishte shumë më e shpejtë dhe paqësore se ç’duhej.
Në thelb, e vetmja republikë që filloi luftërat e reja në territorin e ish-BRSS ishte Rusia – sepse ishte shumë e madhe, Perëndimi e ndihmoi, le të ketë një vend në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, ka bomba bërthamore… Nuk është për t’u habitur që Rusia po përpiqet të rivendosë BRSS. Nuk duhet ta përsërisim atë gabim.
Republika e re e Moskës duhet të jetë pa armë bërthamore dhe mjaft e vogël për të qenë paqësore. Në fund të fundit, do të habitemi se sa të qetë do të jenë. Natyrisht, ne duhet të jemi të përgatitur për këtë. Nëse jemi mjaft të zgjuar dhe të guximshëm, bota e re post-ruse do të jetë shumë më paqësore dhe më e qëndrueshme se çdo gjë që kemi parë që kur Pjetri i Parë krijoi Rusinë në vitet 1700.
