Serbia ka shënuar rënien më të madhe të rezultateve në raportin e Freedom House “Kombet në Tranzicion 2023”, i cili mbulon 29 vende evropiane dhe aziatike. Freedom House thekson se Serbia përjetoi një rënie historike për shkak të përpjekjeve të presidentit Aleksandar Vuçiç për të konsoliduar pushtetin në vitin 2023.
“Dy vrasje masive të njëpasnjëshme në maj nxitën protesta që zgjatën gjatë gjithë verës, të cilave qeveria serbe iu përgjigj me zgjedhje të parakohshme të manipuluara në dhjetor”, thuhet në raportin e Freedom House “Kombet në Tranzicion 2023”.
“Kjo është rënia më e madhe këtë vit në të gjithë rajonin që mbulojmë, i cili përfshin 29 vende, nga Evropa Qendrore deri në Azinë Qendrore.” Duke marrë parasysh se sa historikisht i rëndësishëm ishte ky vit në raportin tonë, është shumë e dukshme që Serbia e kishte ende këtë rënie të hovshme”, tha për Zërin e Amerikës Alexandra Carpi, eksperte e Freedom House për Ballkanin. Ajo shton se ka shumë arsye pas këtij vlerësimi.
“Ne kemi ende të ngrirë reformën gjyqësore në vitet e fundit.” Kjo do të thotë se vendimet e gjykatave mbeten kryesisht të politizuara dhe janë më shumë çështje debati publik sesa një proces i vërtetë gjyqësor. Është një trend shumëvjeçar që ka kontribuar në këtë rënie historike. Por ne pamë gjithashtu se shumë faktorë kulmuan me zgjedhjet speciale të dhjetorit. Pra, jo vetëm që integriteti i zgjedhjeve u ndikua nga pretendimet për mashtrime që u konsideruan të besueshme, migrimi i votuesve, etj., dhe parregullsi të tjera. Sigurisht që kemi pasur një përkeqësim të mjedisit mediatik këtë vit. Tani shohim një sistem mediatik që është pothuajse tërësisht i dominuar nga partia në pushtet, dhe veçanërisht presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Kur e kombinoni këtë me dorëheqjen masive të autoriteteve lokale për t’i hapur rrugën atyre zgjedhjeve, ka qenë një vit shumë i vështirë për demokracinë serbe. Dhe siç thashë, zgjedhjet e dhjetorit ishin vërtet kulmi ose vërtet shënuesi i përsosur për atë që ka qenë një vit i vështirë për demokracinë atje”, thotë Carpi.
Siç thuhet në raport, funksionimi i institucioneve demokratike në Serbi është ende i kontestuar. Puna e Asamblesë Kombëtare u dëmtua nga probleme të ngjashme që çuan në bojkot parlamentar dhe elektoral të opozitës nga viti 2019 deri në vitin 2022, shtohet në raport. Mazhoranca e mbyti debatin parlamentar duke i caktuar seancat vetëm 24 orë përpara, kryeparlamentari, deputet i SNS-së, ka shpërdoruar pozitën dhe nuk ka vepruar si arbitër asnjanës, sipas Freedom House.
