“Ringjallja” e specieve të zhdukura, të njohura në qarqet shkencore si “ç-zhdukja”, ka qenë qëllimi i shumë shkencëtarëve në mbarë botën vitet e fundit. Por kompania “Colossal Biosciences” pretendon se e ka bërë realitet këtë qëllim- ose të paktën është afruar shumë – duke “ringjallur” ujkun legjendar të tmerrshëm i njohur si Aenocyon dirus (Dire wolf). Kjo specie gjigante, u bë “i famshëm” nga seriali “Game of Thrones”.
Sipas New York Times, në vitin 2021, një ekip studiuesish arriti të rikuperonte ADN- në nga fosilet e ujqërve të Antarktikut, të cilët u zhdukën rreth 13,000 vjet më parë. Me ndihmën e mostrave të reja, ekipi shkencor Colossal modifikoi 20 gjene të ujkut gri për të marrë karakteristikat kryesore të ujqërve të Antarktikut.
Më pas, ata krijuan embrione nga qelizat e modifikuara, të cilat u implantuan në nënat surrogate (zakonisht ishin qen) dhe prisnin që të lindnin. Rezultati janë tre ujqër të vegjël – dy meshkuj gjashtë muajsh dhe një femër dy muajshe, të quajtur përkatësisht Romylos, Romos dhe Kalisi. Të tre krijesat ndajnë disa elemente të pamjes karakteristike të ujqërve të tmerrshëm: ata janë të mëdhenj, me gëzof të dendur, me ngjyrë të çelët.
Colossal Biosciences i strehon ujqërit në një pronë të madhe private, në një vend të pazbuluar në veri të Shteteve të Bashkuara. Kreu i Colossal, Beth Shapiro, i përshkroi këlyshët si “rastin e parë të suksesshëm i ç’zhdukjes”.
Megjithatë, shumë ekspertë nuk pajtohen me pretendimin e mësipërm, duke argumentuar se nuk bëhet fjalë për ringjalljen e një specieje të zhdukur, por për ujqër gri me kod gjenetik të modifikuar, në mënyrë që të ngjajnë më shumë me ujqit antarolic.
Vite më parë, shkencëtarët kishin propozuar metoda të ndryshme për të ringjallur një specie të zhdukur. Një prej tyre përfshinte skenarin e rikuperimit të një qelize të paprekur nga kufoma e ngrirë e një ujku. Në këtë rast, qeliza potencialisht mund të shkrihet dhe të përdoret për të krijuar një klon.
Megjithatë, sipërmarrësit dhe shkencëtarët që themeluan kompaninë Colossal në vitin 2021 po marrin një qasje të ndryshme.
Nëpërmjet analizës së ADN-së së lashtë, ata identifikojnë mutacionet kryesore që i bënë speciet e zhdukura të ndryshme nga të afërmit e tyre të gjallë. Ata më pas modifikojnë ADN-në e një specieje moderne dhe i përdorin ato gjene për të prodhuar krijesa të reja. Këto kafshë nuk janë gjenetikisht identike me speciet e zhdukura, por ato ndajnë disa karakteristika kryesore.
Kompania kishte filluar projekte ambicioze edhe me mamuthët dhe dodot (Raphus cucullatus), por hasën në vështirësi. Implantimi i embrioneve te elefantët është një ndërmarrje jashtëzakonisht komplekse, ndërsa për dodo-n, duhej të zhvillohej teknologjia për të vendosur embrionet në një vezë me lëvozhgë të fortë.
