Presidenti rus Vladimir Putin fitoi mbështetjen e vendosur nga Irani të martën për fushatën ushtarake të vendit të tij në Ukrainë, me liderin suprem Ali Khamenei duke thënë se Perëndimi kundërshton një Rusi “të pavarur dhe të fortë”.
Khamenei tha se nëse Rusia nuk do të kishte dërguar trupa në Ukrainë, do të ishte përballur me një sulm nga NATO më vonë, një deklaratë që i bëri jehonë retorikës së Putinit dhe pasqyronte lidhjet gjithnjë e më të ngushta midis Moskës dhe Teheranit.
Të dy vendet përballen me sanksione perëndimore. Aleatët e NATO-s kanë forcuar praninë e tyre ushtarake në Evropën Lindore dhe i kanë ofruar Ukrainës armë për të ndihmuar në përballimin e sulmit rus.
Nëse Moska nuk do të kishte vepruar së pari, shtoi ai, aleanca perëndimore “do të kishte nisur një luftë” për të kthyer Gadishullin e Krimesë që Rusia mori nga Ukraina në 2014 përsëri në kontrollin e Kievit.
Në udhëtimin e tij të dytë jashtë vendit që kur Rusia nisi aksionin ushtarak në shkurt, Putin u takua me presidentin iranian Ebrahim Raisi dhe presidentin turk Recep Tayyip Erdogan për konfliktin në Siri dhe ai e përdori udhëtimin për të diskutuar një propozim të mbështetur nga OKB për të rifilluar eksportet e drithërave ukrainase për të lehtësuar krizën globale të ushqimit.
Turqia, një anëtare e NATO-s, është gjetur përballë Rusisë në konfliktet e përgjakshme në Siri dhe Libi. Madje, ka shitur drone vdekjeprurëse që forcat ukrainase i kanë përdorur për të sulmuar trupat ruse.
Ankaraja nuk ka vendosur sanksione ndaj Kremlinit, duke e bërë atë një partner shumë të nevojshëm për Moskën. Duke u përballur me inflacionin e arratisur dhe një monedhë që zhvlerësohet me shpejtësi, Turqia gjithashtu mbështetet në tregun rus.
Erdogan e bëri Putin-in të priste për gati një minutë përpara se të hynte në dhomë për bisedime dhe më pas vlerësoi atë që ai e përshkroi si “qasjen shumë pozitive” të Rusisë gjatë bisedimeve të javës së kaluar në Stamboll. Ai shprehu shpresën se do të arrihet një marrëveshje dhe “rezultati që do të dalë do të ketë një ndikim pozitiv në të gjithë botën”.
Duke folur me Erdoganin kur filloi takimi i tyre, Putin e falënderoi atë për ndërmjetësimin e tij për të ndihmuar “të ecë përpara” një marrëveshje mbi eksportet e grurit ukrainas.
Ai më vonë u tha gazetarëve se Moska do të pranonte një marrëveshje për të lehtësuar dërgesat e grurit të Ukrainës nëse Perëndimi heq kufizimet në eksportet ruse të grurit.
“Ne kemi arritur një marrëveshje paraprake për këtë me organizatat ndërkombëtare, të cilat kanë marrë mundin për ta kthyer të gjithën në një paketë”, tha Putin.
Zyrtarët e OKB-së, rusë, ukrainas dhe turq kishin arritur një marrëveshje paraprake për disa aspekte të një marrëveshjeje për të siguruar eksportin e 22 milionë tonëve të drithërave dhe produkteve të tjera bujqësore të bllokuara në portet e Detit të Zi të Ukrainës.
Arritja e marrëveshjes do të shënonte një hap të madh drejt zbutjes së një krize ushqimore që ka rritur çmimet e mallrave jetike si gruri dhe elbi.
I pyetur nëse bisedimet me Ukrainën për një zgjidhje politike mund të rifillojnë, Putin tha se Rusia është mirënjohëse ndaj Erdoganit dhe ndërmjetësve të tjerë ndërkombëtarë, por vuri në dukje se “ne po shohim që autoritetet e Kievit nuk kanë një dëshirë të tillë”.
Udhëtimi në Teheran ka kuptim simbolik edhe për audiencën e brendshme të Putinit, duke treguar fuqinë ndërkombëtare të Rusisë edhe pse ajo izolohet gjithnjë e më shumë dhe zhytet më thellë në konfrontim me Perëndimin.
Nga Jerusalemi dhe Jeddah, presidenti amerikan Joe Biden i kërkoi Izraelit dhe vendeve arabe të zmbrapsnin ndikimin rus, kinez dhe iranian që është zgjeruar me perceptimin e tërheqjes së Amerikës nga rajoni.
Izraeli mban marrëdhënie të mira me Putinin, një domosdoshmëri duke pasur parasysh praninë ruse në Siri, fqinjin verilindor të Izraelit dhe objektivin e shpeshtë të sulmeve të tij ajrore.
Fadahossein Maleki, një anëtar i komitetit me ndikim të parlamentit iranian për sigurinë kombëtare dhe politikën e jashtme, e përshkroi Rusinë si “partnerin më strategjik” të Iranit të hënën. Komentet e tij kundërshtuan dekada armiqësi që rrjedhin nga pushtimi i Iranit nga Rusia gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe refuzimi i saj për t’u larguar më pas.
Në shenjë të bashkëpunimit gjithnjë e më të ngushtë ushtarak, zyrtarët rusë javët e fundit vizituan një aeroport në Iranin qendror të paktën dy herë për të rishikuar dronët e Teheranit të aftë për armë për përdorim të mundshëm në Ukrainë, ka pretenduar Shtëpia e Bardhë.
Putin përshëndeti rëndësinë e lidhjeve të ngushta midis Moskës dhe Teheranit në takimet e tij me liderët iranianë.
“Marrëdhëniet tona po zhvillohen me një ritëm të mirë”, tha Putin në fillim të takimit me Raisin, duke shtuar se të dy vendet kanë punuar për të “forcuar bashkëpunimin e tyre për sigurinë ndërkombëtare dhe për të kontribuar ndjeshëm në zgjidhjen siriane”.
Në një deklaratë përmbyllëse, ai ofroi mbështetje të fortë për Teheranin mbi marrëveshjen bërthamore të bllokuar, duke bërë thirrje për ringjalljen e plotë të saj dhe heqjen e plotë të sanksioneve kundër Iranit për të lejuar një “zhvillim të lirë të bashkëpunimit në çdo fushë pa asnjë diskriminim”.
Gjatë bisedimeve të tyre trepalëshe, presidentët diskutuan për konfliktin dhjetëvjeçar në Siri, ku Irani dhe Rusia kanë mbështetur qeverinë e presidentit Bashar Assad, ndërsa Turqia ka mbështetur fraksionet e armatosura të opozitës. Rusia ndërhyri në konflikt në vitin 2015, duke bashkuar përpjekjet me forcat iraniane dhe duke përdorur fuqinë e saj ajrore për të mbështetur ushtrinë e re të Asadit.
Marrë nga Aawsat, përshtatur për Albanian Post
